Częstotliwość żywienia a zapotrzebowanie tlenowe i wydalanie amoniaku przez juwenalnego lina (Tinca tinca)
Zdzisław Zakęś1, Krystyna Demska-Zakęś2, Przemysław Jarocki2, Konrad Stawecki3
1Zakład Akwakultury, Instytut Rybactwa Śródlądowego w Olsztynie
2Katedra Ichtiologii, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
3Zakład Hydrobiologii, Instytut Rybactwa Śródlądowego w Olsztynie
W ostatnich dwóch dekadach szczególną uwagę zwrócono na opracowanie metod produkcji materiału zarybieniowego ważnych ekonomicznie i/lub ekologicznie gatunków ryb w zamkniętych obiegach wody (obiegach recyrkulacyjnych). Niewątpliwie podstawową zaletą tego typu urządzeń jest możliwość bieżącego monitorowania i modelowania wartości wielu czynników środowiskowych, wpływających w sposób pośredni lub bezpośredni na efekty podchowu ryb. Do istotniejszych środowiskowych parametrów można zaliczyć np. temperaturę, nasycenie wody tlenem, koncentrację amoniaku, azotynów, dwutlenku węgla czy też odczyn wody. Kontrola temperatury wody ma z pewnością duże znaczenie w przypadku podchowu ryb o wysokich wymaganiach termicznych, a do takich zalicza się wiele gatunków ryb karpiowatych, w tym lina (Tinca tinca). Opłacalność produkcji ryb w obiegach recyrkulacyjnych zależy od skali produkcji, stopnia jej zintensyfikowania i wiążącego się z tym żywienia paszami sztucznymi.
Efekty podchowu ryb zależą nie tylko od ilości (dawki paszy) i jakości paszy (skład chemiczny, wartość energetyczna), ale pewien wpływ może mieć również sposób żywienia (ręczne lub automatyczne podawanie paszy), czy też częstość jej racjonowania. Udowodniono, że częstotliwość żywienia może decydować o tempie wzrostu ryb, efektywności utylizacji pasz, a szczególnie nasileniu się konkurencji pokarmowej, zjawiska dominacji i hierarchizacji w stadzie (Alanärä i in. 2001). Wpływ częstotliwości żywienia na ww. wskaźniki hodowlane zależy nie tylko od gatunku, ale również od wielkości ryb i stadium rozwoju osobniczego. Młodsze stadia, a szczególnie larwy, z uwagi na zdecydowanie szybsze, w porównaniu ze starszymi rybami, tempo metabolizmu, wymagają częstszego dostarczania pokarmu. Istotny wpływ ma też temperatura wody. W tym przypadku jej wzrostowi, oczywiście w przedziale wartości tolerowanych przez dany gatunek, powinno towarzyszyć częstsze żywienie. Warto podkreślić, że w warunkach intensywnego podchowu częstotliwość żywienia może determinować wzrost ryb nie tylko bezpośrednio, ale również pośrednio poprzez wpływ na jakość wody, koncentrację tlenu i amoniaku (np. Phillips i in. 1998, Zakęś 2001, Zakęś i Demska-Zakęś 2003). Znajomość wielkości konsumpcji tlenu i wydalania amoniaku określonego gatunku w danych warunkach środowiskowych pozwala określić tzw. bezpieczne warunki podchowu (wielkość przepływu wody czy też filtru biologicznego, zapewniającego utrzymanie koncentracji amoniaku w przedziale wartości tolerowanych przez dany gatunek/stadium).
Celem opisywanego doświadczenia było określenie wpływu częstotliwości żywienia na wielkość zapotrzebowania tlenowego i wydalania amoniaku przez juwenalnego lina oraz zmienność tych parametrów w cyklu dobowym.