Możliwość zwalczania infekcji wirusa CyHV-3 u karpi (Cyprinus carpio)
Jerzy Antychowicz
Państwowy Instytut Weterynaryjny - Państwowy Instytut Badawczy w Puławach
W roku 2004 pracownicy Zakładu Chorób Ryb przy współpracy z pracownikami Zakładu Anatomii Patologicznej PIWet. rozpoznali po raz pierwszy w Polsce infekcję wirusa CyHV-3 u karpi pospolitych (Antychowicz i in. 2004). Obecność kwasu nukleinowego tego wirusa stwierdzono metodą PCR; wkrótce potem wyizolowano wirusa w stałej linii komórkowej CCB oraz stwierdzono obecność wirionów zarówno w hodowli komórkowej, jak i w narządach eksperymentalnie zakażonych karpi wykazujących charakterystyczne objawy chorobowe. W tym samym czasie Bergman i wsp. (2006) niezależnie od badań przeprowadzonych w Zakładzie Chorób Ryb Państwowego Instytutu Weterynarii stwierdzili obecność tego wirusa w gospodarstwach rybackich usytuowanych w dorzeczu Odry i na terenie Niemiec. Nie można wykluczyć, że infekcja wirusa CyHV-3 mogła w Polsce występować znacznie wcześniej, a mianowicie już pod koniec lat 90. ubiegłego stulecia – kiedy to zaczęto stwierdzać niezidentyfikowane masowe śnięcia – wybiórczo karpi przy wystąpieniu patologicznych zmian w skrzelach. W okresie tym w stawach karpiowych zaczęto obsadzać krzyżówki zwykłego karpia z karpiem koi w mieszanej obsadzie; niekiedy również karpie koi i zwykłe karpie hodowano w tych samych obiektach. Dopiero później okazało się, że wirus CyHV-3 wprowadzony został do Europy wraz z importowanymi bez ograniczeń karpiami koi między innymi z Izraela, gdzie stwierdzono pierwsze ogniska infekcji tego wirusa.
Infekcja wirusa CyHV-3, popularnie zwana w skrócie KHV, powoduje do dnia dzisiejszego masowe śnięcia karpi pospolitych i karpi koi wynoszące zwykle 85-95%. Pomimo bardzo dużych strat finansowych wywoływanych przez KHV w Polsce (Szydłowski 2011) i w wielu innych krajach, jedynie w Irlandii i na Węgrzech podjęto wdrażanie programów uwalniania gospodarstw karpiowych od tej choroby zgodnie z zasadami określonymi w Fish Health Directive 2006/88/EC. Szczegółowy plan badań diagnostycznych, które będą przeprowadzane w Irlandii i na Węgrzech został przekazany Komisji Unii Europejskiej do zatwierdzenia i oficjalnie przedstawiony w Commission Decision 2010/171/EC 2. Programy obejmować będą całe terytoria zarówno Irlandii, jak i Węgier i od momentu ich ogłoszenia do tych krajów mogą być wwożone jedynie ryby pochodzące z gospodarstw kategorii 1, czyli oficjalnie wolnych od KHV – co zabezpieczy przed ponownym wprowadzeniem na ich terytorium wirusa CyHV-3.