Polska akwakultura w 2011 roku na podstawie analizy kwestionariuszy RRW-22. Część 1
Andrzej Lirski, Leszek Myszkowski
Polska tak jak inne unijne kraje członkowskie jest zobowiązana do przedkładania Komisji (Eurostatowi) statystyk, dotyczących wszelkiej działalności w dziedzinie akwakultury prowadzonej na ich terytoriach w wodach słodkich i słonych. Mówi o tym Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady Europy (WE) nr 762/2008 z dnia 9 lipca 2008 r. w sprawie przekazywania przez państwa członkowskie statystyk w dziedzinie akwakultury. Zgodnie z artykułem 3 Rozporządzenia dane obejmujące co najmniej 90% całkowitej wielkości produkcji wyrażonej w tonach (produkcja w stawach i innych urządzeniach) lub w liczbie osobników (produkcja wylęgarni i podchowalni), są tworzone przez państwa członkowskie na podstawie badań lub innych potwierdzonych statystycznie metod. Dane obejmujące pozostałe 10% produkcji łącznej mogą pochodzić z szacunków.
Począwszy od 2012 roku wszystkie kraje członkowskie mają obowiązek przesyłania danych zgodnych z definicjami zawartymi w Rozporządzeniu 762/2008 z dnia 9 lipca 2008 r. Dokument ten zmienia dotychczas obowiązujące definicje dotyczące statystyk produkcji akwakultury zawarte w Rozporządzeniu 788/96 z dnia 22 kwietnia 1996 r.
Obowiązująca w Polsce do 2011 roku definicja produkcji brzmiała:
„Produkcja akwakultury” oznacza produkcję przeznaczoną do spożycia ostatecznego, wymagającą technik ekstensywnych lub intensywnych, a także produkcję roślin wodnych do celów przemysłowych. Z tego pojęcia wyłączone są produkty wylęgarni oraz produkty poddawane ponownie praktykom akwakultury. Wielkość produkcji powinna być rejestrowana w tonach jako równoważnik wagi żywej produktów zwierzęcych oraz w tonach wagi świeżego produktu odnośnie do roślin wodnych (wyróżnienia własne);
natomiast obecnie (od 2012 roku) zastosowanie ma następująca definicja:
„Produkcja” oznacza produkty akwakultury przy pierwszej sprzedaży, w tym wprowadzaną do obrotu produkcję wylęgarni i podchowalni.
Jest to bardzo daleko idąca zmiana, gdyż z powyższego porównania wynika, że obecnie za wyprodukowane uważa się wyłącznie ryby sprzedane w danym roku sprawozdawczym, niezależnie od tego, czy są to ryby konsumpcyjne, czy materiał obsadowy bądź zarybieniowy. W praktyce część konsumpcyjnych ryb wyprodukowanych w danym roku udaje się sprzedać dopiero w roku następnym, tym samym opóźniając wykazanie ich produkcji w sprawozdaniach. Znacznie bardziej jest skomplikowana interpretacja definicji produkcji w przypadku zróżnicowanego wiekowo materiału obsadowego i zarybieniowego. Część hodowców produkuje materiał obsadowy wyłącznie na własne potrzeby. Materiał ten nie może być wykazany w statystykach europejskich, ponieważ jako niesprzedany nie spełnia obecnej definicji „produkcji akwakultury”. Ryby te pojawiają się w statystykach dopiero wtedy, kiedy jako ryby konsumpcyjne trafiają na rynek.
Większość wymaganych informacji zawiera kwestionariusz statystyczny RRW-22 „Zestawienie dotyczące powierzchni stawów rybnych oraz ilości ryb wyprodukowanych w stawach rybnych i innych urządzeniach służących do chowu lub hodowli w 2011 roku”. Do opracowania danych statystycznych wymaganych przez Komisję (Eurostat) wykorzystano także opracowanie „Zestawienie dotyczące gospodarki rybackiej prowadzonej w publicznych śródlądowych wodach powierzchniowych płynących w roku 2011 na podstawie analizy kwestionariuszy RRW-23” (Wołos i in. 2012), opracowanie dotyczące zarybiania polskich obszarów morskich w 2011 roku (Bartel i Kardela 2012) oraz badania Bontempsa (2012).