Prawo stawowe w dziewiętnastowiecznej Galicji
Andrzej Hutorowicz, Joanna Hutorowicz
Instytut Rybactwa Śródlądowego w Olsztynie
Dnia 17 września 1835 roku Kancelaria Nadworna wydała dekret numer 22767 o policyi stawowej. Nie było to pierwsze w Galicji prawo związane z budową i eksploatacją stawów rybnych. W dniu wydania dekretu obowiązywał już okólnik z 3 stycznia 1788 i patent z 4 grudnia 1814 roku zawierający regulacje związane z użytkowaniem istniejących stawów. Dekret o policyi stawowej nie znosił tamtych aktów prawnych, a tylko je uzupełniał. Ponadto sprawy związane z użytkowaniem wód otwartych regulowały inne, choć nieliczne, przepisy zawarte w patencie cesarskim z 1 grudnia 1814 roku o młynach, dekrecie kancelarii nadwornej z 10 listopada 1830 roku o budowlach wodnych, a także w ogólnych ustawach, jak kodeks cywilny, ustawa o lasach, ustawa przemysłowa oraz ustawa górnicza.
Dekret o policyi stawowej obejmował rozporządzenia zebrane w czterech rozdziałach zwanych wtedy oddziałami:
- Ustawowe rozporządzenia, względem założenia nowych stawów.
- Rozporządzenia względem istniejących stawów.
- Ustanowienia kar na przestąpienie przepisów policyi stawowej.
- Rozporządzenia dla pewnego przestrzegania i zachowania wspomnianych w powyższych oddziałach przepisów.
W komentarzu: O przepisach względem przestrzegania policyi stawowej, który był zamieszczony w Ziemianinie Galicyjskim w 1837 roku podkreślano, że przepisy zostały wprowadzone ze względu na zaniedbanie stawów, przede wszystkim zaniechania wykorzeniania trzciny i innych traw, tudzież wyszlamiania tychże, które stają się przyczyną wylewów (powodzi), zabagnień i jako niechybny skutek tych ostatnich, częstych chorób między ludźmi i bydłem w najbliższych okolicach. Wprowadzenie tych przepisów wynikało z licznych skarg, które […] zwróciły na siebie uwagę Rządu krajowego, by tej nieprzyzwoitości przez stosowne środki, przez rozporządzenie należycie uporządkowanej policyi stawowej zaradzić.
Wprowadzone w 1835 roku przepisy nakładały obowiązek uzyskania pozwolenia rządu krajowego na założenie nowego stawu (§ 1). Prośbę o wydanie zgody należało składać za pośrednictwem urzędu cyrkułowego. W następstwie tego rząd krajowy miał nakazywać wszczęcie postępowania przez urząd cyrkułowy z udziałem inżyniera. Postępowanie to prowadziła prowincjonalna dyrekcja budownicza. Kończyło się ono wydaniem opinii technicznej i udzieleniem pozwolenia z zastrzeżeniem prawa do odwołania (rekursu) (§ 2).