Pasze sztuczne w żywieniu ryb. I. Wprowadzenie
Paweł Poczyczyński, Małgorzata Woźniak
Katedra Biologii i Hodowli Ryb, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
W praktyce hodowlanej możemy wyróżnić cztery podstawowe warianty chowu ryb:
- ekstensywny;
- niskointensywny;
- średniointensywny;
- intensywny.
Pierwszy wariant jest to wychów stawowy, podczas którego nie nawozimy stawów i nie dokarmiamy ryb. W drugim stosujemy nawożenie stawów i ewentualnie dokarmiamy (najczęściej zbożem lub innym pokarmem roślinnym), przy czym przyrosty ryb z dożywiania są najwyżej w proporcji 1:1 w stosunku do przyrostów z pokarmu naturalnego.
System ekstensywny i niskointensywny są obecnie rzadko stosowane w produkcji towarowej w Polsce, są domeną chowu ryb na własne potrzeby w małych stawach przyzagrodowych, najczęściej niespuszczanych (lub podobnych małych zbiornikach wodnych). Wydajność produkcji wynosi orientacyjnie od 50 ÷ 80 kg/ha (chów ekstensywny) do 150 ÷ 250 kg/ha (chów niskointensywny), zależnie od naturalnej wydajności stawów. Chów w obu tych systemach, ze względu na żadną lub małą ilość zadawanej paszy, niski lub zerowy poziom nawożenia i niespuszczalność stawów jest zasadniczo obojętny dla środowiska.
Średniointensywny chów ryb prowadzi się w stawach ziemnych, w gospodarstwach karpiowych. Stawy są nawożone (stosuje się zarówno nawożenie mineralne, jak i organiczne), spuszczane, osuszane i – często – uprawiane. Przyrosty z podawanych pasz stanowią od 65 do 80% całkowitych rocznych przyrostów ryb na stawie (w warunkach polskich nadal dominuje dożywianie karpi paszami roślinnymi, jednak niekiedy stosowane są pasze granulowane). Wydajność produkcji, zależnie od wydajności naturalnej i stopnia dożywiania ryb waha się od 500 do 1500, rzadko 2000 kg/ha.
Wychów intensywny jest domeną produkcji pstrągowej zarówno w stawach betonowych, jak i (obecnie rzadko już spotykanych) ziemnych. W przypadku chowu pstrąga podawana pasza jest jedynym źródłem pokarmu, zaś sam tucz ryb jest tak nasilony, iż z 1 m3 objętości wody w stawie uzyskujemy kilkadziesiąt kilogramów ryb.
Żywienie ryb jest „organicznie” powiązane z intensywną i średniointensywną produkcją ryb, szczególnie chowem ryb łososiowatych.