Wpływ warunków hodowli na kształt ciała karasia pospolitego Carassius carassius (L.)
Konrad Partyka, Andrzej Kapusta, Bożena Szczepkowska, Sylwia Jarmołowicz, Marek Hopko, Iwona Piotrowska, Agata Kowalska, Zdzisław Zakęś
Instytut Rybactwa Śródlądowego w Olsztynie
Karaś pospolity, Carassius carassius (L.) jest szeroko rozprzestrzenionym w Europie i Azji przedstawicielem rodziny Cyprinidae. Na wielu obszarach naturalnego występowania jest gatunkiem zagrożonym lub narażonym na wyginięcie (Lusk i in. 2004, Copp i in. 2008b, Witkowski i in. 2009, Sayer i in. 2011). Przyczyn tego stanu upatruje się w zakwaszeniu wód (Holopainen i in. 1997a), utracie siedlisk (Copp i in. 2008b) oraz ekspansji karasia srebrzystego, Carassius gibelio (Bloch) i/lub karasia złocistego, Carassius auratus (L.). Gatunki te poprzez zaburzenie rozrodu karasia pospolitego, hybrydyzację oraz konkurencję międzygatunkową wypierają rodzimego karasia z jego naturalnego środowiska (Smartt 2007, Copp i in. 2010). Karaś pospolity spotykany jest w starorzeczach, stawach, małych i płytkich jeziorach oraz nizinnych rzekach (Aho i Holopainen 2000, Radtke 2011). Duży areał występowania oraz zasiedlanie różnorodnych siedlisk wpływają na olbrzymie zróżnicowanie warunków życia. Karaś pospolity jest jednym z gatunków najbardziej odpornych na niekorzystne warunki środowiskowe; dobrze znosi deficyty tlenowe i zmiany odczynu wody (Szczerbowski 2000). Z występowaniem w zróżnicowanych ekologicznie ekosystemach wodnych wiąże się wielka plastyczność morfologiczna tego gatunku (Szczerbowski i in. 1998, Copp i in. 2008a).
Podchów larw i stadiów juwenalnych ryb w systemach recyrkulacyjnych (RAS) uważany jest za efektywny element programów ochrony zagrożonych gatunków ryb (Ross i in. 2008). Programy restytucji czy też odbudowy populacji gatunków zagrożonych wyginięciem często oparte są na zarybieniach rybami pochodzącymi z ośrodków wylęgarniczych i podchowowych. Konsekwencje ekologiczne wprowadzania do ekosystemów wodnych ryb pochodzących z hodowli były szeroko badane, natomiast stosunkowo niewielu badaczy zajmowało się wpływem diety i warunków hodowli na zmiany morfologiczne, zwłaszcza gatunków rzadkich lub zagrożonych wyginięciem (Belk i in. 2008).
W RAS możliwy jest efektywny podchów larw karasia pospolitego w bardzo dużych zagęszczeniach (Żarski i in. 2011), dlatego hodowla w RAS może być alternatywnym rozwiązaniem dla tradycyjnej, ekstensywnej hodowli stawowej. Dotychczas określono wpływ typu diety na morfologię tego gatunku (Partyka i in. 2010), natomiast nie badano wpływu sposobu hodowli na cechy plastyczne. Celem badań było określenie wpływu sposobu hodowli na cechy mierzalne karasia pospolitego.