Znakowanie młodocianego sandacza znaczkami magnetycznymi i implantami elastomerowymi – wpływ na wskaźniki hodowlane i retencję znaczków
Zdzisław Zakęś, Andrzej Kapusta, Mirosław Szczepkowski
Instytut Rybactwa Śródlądowego w Olsztynie
Sandacz należy do grupy gatunków najpowszechniej wprowadzanych do naszych wód (Mickiewicz i Wołos 2012). Do komercyjnych zarybień zazwyczaj stosuje się materiał nieznakowany, co utrudnia, a wręcz uniemożliwia zweryfikowanie efektywności i ekonomicznej opłacalności tego zabiegu. Dotychczas przetestowano kilka metod znakowania sandacza, które obejmowały: wypalanie, amputację jednej z płetw, znakowanie barwnikami i znaczkami zewnętrznymi, a także pasywnymi zintegrowanymi transponderami (PIT) (Saura 1996, Hansson i in. 1997, Hopko i in. 2010). Metody te nie znalazły jednak szerszego, praktycznego zastosowania z uwagi na dużą inwazyjność, praco- i czasochłonność lub wysoki koszt.
Metoda masowego znakowania materiału zarybieniowego powinna być tania, szybka (umożliwiać znakowanie w krótkim czasie wielu ryb) i skuteczna (wysoka retencja znaczków). U kilku gatunków ryb wykazano, że takie warunki spełnia m.in. znakowanie znaczkami magnetycznymi (CWT, ang. coded-wire tags, Northwest Marine Technlogy, USA, (NMT, USA)) lub implantami elastomerowymi (VIE, ang. visible implant elastomers (NMT, USA)) (Brennan i in. 2005, Bushon i in. 2007, Simon 2007, Simon i Dörner 2011). Elastomery są kolorowymi silikonowymi znaczkami powstającymi w efekcie połączenia dwóch substancji, które po wymieszaniu wstrzykuje się w postaci płynnej pod przezroczysty fragmenty skóry. Bezpośrednio po iniekcji dochodzi do reakcji, w wyniku której formuje się elastyczny, kolorowy znaczek. Obecnie stosuje się barwniki fluoroscencyjne, które zwiększają widoczność VIE. Znaczek CWT jest to stalowy drut o przekroju 0,25 mm posiadający trwałe właściwości magnesu. CWT zaopatrzone są w specjalny kod charakterystyczny dla każdej serii znaczków. Zaletą znakowania CWT i VIE jest fakt łatwej identyfikacji znaczków u żywych ryb.
Przed zastosowaniem danej metody znakowania na szerszą skalę wskazane byłoby poznanie jej wpływu na wzrost, kondycję i śmiertelność ryb związaną z wykonaniem tego zabiegu. W przypadku znakowania ryb CWT odnotowywano bowiem obniżenie ich tempa wzrostu, czy też podwyższoną śmiertelność. Z reguły zjawisko to ma jednak charakter krótkotrwały i obserwowane jest jedynie przez kilka tygodni po zastosowaniu tego zabiegu (np. Vander Haegen i in. 2005).
Celem przeprowadzonych badań było określenie wpływu znakowania VIE i CWT trzech klas wielkości sandacza (masa ciała 2,5, 7,0 i 19,0 g) na podstawowe wskaźniki hodowlane, a także krótkookresową retencję znaczków u ryb przetrzymywanych w warunkach kontrolowanych.