Polska akwakultura w 2012 roku na podstawie analizy kwestionariuszy RRW-22. Część 2
Andrzej Lirski, Leszek Myszkowski
Zakład Rybactwa Stawowego, Instytut Rybactwa Śródlądowego w Olsztynie
W niniejszym artykule przedstawiono wyniki badań analiz statystycznych prowadzonych w ramach Programu Badań Statystycznych Statystyki Publicznej 2012 przy użyciu formularzy sprawozdawczych RRW-22. Otrzymano informacje (kwestionariusze RRW-22) od 843 podmiotów, podczas gdy w poprzednim roku od 704 podmiotów. Otrzymano 79 kwestionariuszy (9,4% wszystkich kwestionariuszy) zawierających dane o stawach o łącznej powierzchni ewidencyjnej 2154 ha, w których nie wykazano produkcji ryb konsumpcyjnych. Wśród nich 55 podmiotów (1288 ha) produkuje wyłącznie materiał obsadowy, natomiast 24 gospodarstwa o łącznej powierzchni 866 ha nie produkowały zarówno ryb konsumpcyjnych, jak i materiału obsadowego (nie wykazano żadnej produkcji ryb).
Podobnie jak w dwóch ostatnich opracowaniach, w bieżącym roku do oceny wiarygodności danych z RRW-22 na temat powierzchni stawowych wykorzystano informacje uzyskane z Głównego Urzędu Geodezji i Kartografii. Według stanu na 1 stycznia 2013 roku powierzchnia ewidencyjna stawów ziemnych w Polsce wynosiła 76294 ha. Jak dotychczas, według zestawień Głównego Geodety Kraju powierzchnia ewidencyjna stawów każdego roku zwiększa się, w 2012 w stosunku do poprzedniego roku o 1561 ha, w 2011 o 2203 ha. W 2010 roku przyrost powierzchni wyniósł 2420 ha, natomiast w 2009 roku aż 5509 ha. Przyrost powierzchni stawowych zazwyczaj nie wynika z budowy nowych stawów, lecz jest pochodną faktu, że w ewidencji gruntów nadal figurują np. łąki, pastwiska lub nieużytki, w miejscach, na których obecnie funkcjonują stawy rybne. Dopiero od 1 stycznia 2002 roku w geodezyjnych zestawieniach zbiorczych wykazywane są użytki o nazwie „grunty pod stawami”, uprzednio należące do „wód śródlądowych stojących”, do których zaliczano także grunty pod wodami w jeziorach oraz zbiornikach nie zaliczonych do wód śródlądowych płynących (rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 29 marca 2001 r. – Dz.U. nr 38, poz.454). Możliwość uzyskania środków finansowych w ramach rybackich programów unijnych przyśpieszyła proces przekwalifikowania gruntów, należy jednak zdawać sobie sprawę, że w praktyce w dalszym ciągu w wielu przypadkach, w ewidencji gruntów rolnych prowadzonej przez powiatowe biura geodezji istnieją różnice w odniesieniu do stanu faktycznego. W świetle danych Głównego Urzędu Geodezji i Kartografii widoczne jest zmniejszanie dynamiki przyrostu powierzchni stawowych, co należy odnotować jako fakt pozytywny, pozwalający być może w najbliższej przyszłości ostatecznie zbilansować powierzchnię ewidencyjną stawów w Polsce.
Według zestawień Głównego Geodety Kraju największa powierzchnia stawowa odnotowana została w województwie dolnośląskim, następnie w województwie lubelskim i śląskim. Według danych z kwestionariuszy RRW-22 w rezultacie mniejszej liczby zwrotów sprawozdań z województwa śląskiego, trzecie miejsce zajmuje województwo wielkopolskie (tab. 1). Największe bezwzględne różnice w zestawieniach powierzchni stawowych GUGiK oraz RRW-22 wystąpiły w województwie dolnośląskim (4056 ha) oraz śląskim (2891 ha), co oznacza, że w tych województwach część podmiotów nie wypełnia obowiązku statystycznego.
W 2012 roku dane obejmowały 77,7% teoretycznej powierzchni ewidencyjnej stawów (wg GUGiK) w Polsce (tab. 1), wskaźnik ten był wyższy do wartości z ubiegłego roku, w którym wyniósł 75,2%. Wartość ta wahała się w poszczególnych województwach od 44,5% (pomorskie) do 113,6% (warmińsko-mazurskie). Na 16 województw, w dwóch powierzchnie stawowe wykazane w RRW-22 były wyższe niż według danych Głównego Geodety Kraju, podczas gdy w poprzednim zestawieniu było jedno takie województwo.