Pasze sztuczne w żywieniu ryb.
V. Mikronutrienty – witaminy i składniki mineralne
Paweł Poczyczyński, Małgorzata Woźniak
Katedra Biologii i Hodowli Ryb, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztyn
Witaminy są grupą związków organicznych o bardzo różnej budowie i właściwościach chemicznych, które są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmów zwierzęcych i z bardzo nielicznymi wyjątkami, ściśle dla zwierząt egzogenne.
Witaminy dzielą się na dwie grupy: rozpuszczalne w tłuszczach (witaminy A, D, E i K) i nierozpuszczalne w tłuszczach (wszystkie pozostałe). Zapotrzebowanie na większość witamin jest bardzo niewielkie i wyraża się wielkością od ułamków do kilkudziesięciu mg na kg paszy (tab. 1).
Witaminy rozpuszczalne w wodzie nie są w organizmie magazynowane, podobnie jak aminokwasy egzogenne muszą być w paszy podawane na bieżąco, natomiast w komórkach tkanki tłuszczowej może być gromadzony pewien zapas witamin rozpuszczalnych w tłuszczach.
Witaminy są z reguły grupami prostetycznymi jednego lub więcej enzymów, niektóre z nich wchodzą w skład związków kluczowych dla metabolizmu każdej żywej komórki (najważniejsze funkcje witamin zestawiono poniżej). Jest to powód, dla którego awitaminozy (całkowity brak jakiejś witaminy w pokarmie) czy częściej spotykane hipowitaminozy (długotrwała dostawa danej witaminy nawet na poziomie tylko nieco niższym od potrzeb) powodują deregulację metabolizmu na poziomie komórkowym i są przyczyną ciężkich schorzeń.