Podstawy i perspektywy rozwoju akwakultury jesiotrowej w Polsce
Ryszard Kolman
Zakład Ichtiologii, Instytut Rybactwa Śródlądowego w Olsztynie
W drugiej połowie XX w. nastąpiło gwałtowne załamanie wielkości połowów ryb jesiotrowatych na większości obszarów ich występowania (rys. 1).
Najbardziej drastycznie spadek liczebności jesiotrów przebiegał w basenie Morza Kaspijskiego, z którego jeszcze na początku lat 80. pochodziło ponad 90% światowych połowów ryb jesiotrowatych (rys. 1) (Gershanovich i Burtsev 1993).
Szczególnie dotkliwa dla wędrownych gatunków jesiotrów była zabudowa hydrotechniczna rzek. Budowane zapory elektrowni wodnych lub zbiorników retencyjnych, często bez przepławek lub z przepławkami źle funkcjonującymi, uniemożliwiały jesiotrom przedostawanie się na tarliska położone najczęściej w górnych odcinkach rzek. Aby temu przeciwdziałać zostały zintensyfikowane zarybienia narybkiem wyprodukowanym w warunkach akwakultury. Do północnej części basenu Morza Kaspijskiego w latach 80-90. XX wieku wpuszczano rocznie ponad 100 mln szt. narybku jesiotra rosyjskiego, siewrugi i bieługi (Khodorevskaya i in. 1997) Początkowo źródłem materiału wyjściowego – ikry zapłodnionej były dzikie, dojrzałe tarlaki łowione w rzekach. Jednakże już wkrótce liczebność naturalnych populacji ryb jesiotrowatych zmniejszyła się na tyle, że zaszła konieczność ich chowu, tzn. w warunkach akwakultury został zamknięty cykl hodowlany (Gershanovich i Burtsev 1993). Z powodu drastycznego spadku połowów jesiotrów wzrosły ceny na ich mięso oraz ikrę – kawior. W połowie lat 90. XX wieku zaczęły na świecie powstawać pierwsze obiekty specjalizujące się w chowie jesiotrów, a docelowo w produkcji kawioru. Dynamika rozwoju produkcji kawioru z ikry stad samiczych pochodzących z akwakultury była bardzo wysoka: do 2012 roku wielkość produkcji kawioru przekroczyła 264 tony, z czego ponad 50 t produkowały Chiny, a w Europie kraje wiodące to: Włochy(30 t), Francja (27 t), Rosja (25 t) i Niemcy (14 t).