Wpływ parametrów technicznych basenów i właściwości fizycznych pasz komponowanych na efekty podchowu ryb
Maciej Rożyński, Zdzisław Zakęś
Zakład Akwakultury, Instytut Rybactwa Śródlądowego w Olsztynie
Pomimo tego, że wielkość światowych połowów ryb od wielu lat oscyluje na tym samym poziomie, globalna produkcja ryb w akwakulturze z roku na rok systematycznie się powiększa. Według statystyk FAO w 1990 roku wielkość produkcji akwakultury na świecie szacowano na 13,13 mln ton, natomiast już w 2012 roku osiągnęła ona poziom 66,6 mln ton (FAO 1998, 2014). W celu zaspokojenia przyszłych potrzeb konsumpcyjnych na świecie przewidywany jest dalszy rozwój akwakultury (Bostock i in. 2010). Powstaje też coraz więcej farm wyposażonych w systemy recyrkulacyjne (RAS), ponadto rokrocznie zwiększa się liczba podchowywanych w nich gatunków. Dywersyfikacja produkcji akwakultury jest jednym z głównych cech i zadań tego sektora. Wprowadzenie nowego gatunku do produkcji wymaga poznania jego biologii i wymagań środowiskowych. W pierwszej kolejności muszą zostać opracowane techniki kontrolowanego rozrodu i pozyskiwania materiału obsadowego. Następnym krokiem jest poznanie wymagań środowiskowych larw, stadiów juwenalnych i ryb wielkości konsumpcyjnej. Prace te mają na celu opracowanie biotechniki gwarantującej uzyskiwanie optymalnej, a przede wszystkim opłacalnej ekonomicznie metody produkcji. Gros prac doświadczalnych skupia się na określeniu wymagań środowiskowych gatunku, czy też jego stadium rozwoju ontogenetycznego (np. temperatura wody, koncentracja tlenu, związków azotu, oświetlenie) (Le i in. 2011, Dalsgaard i in. 2013, Elsbaay 2013). Szczególny nacisk położony jest na poznanie wymagań żywieniowych danego taksonu (np. skład komponentowy i chemiczny pasz, wielkość racji pokarmowej, częstotliwość żywienia) (CaZavate i in. 2006, Ndome i in. 2011). Z kolei problematyka dotycząca fizycznych cech pasz komponowanych, czy też technicznych warunków podchowu ryb w RAS nie jest obiektem intensywnych prac eksperymentalnych. Doświadczenia prowadzone m.in. w Instytucie Rybactwa Śródlądowego w Olsztynie wykazały jednak, że czynniki te mogą istotnie determinować efekty podchowu organizmów wodnych np. w systemach recyrkulacyjnych.
W niniejszym opracowaniu zebrano wybrane wyniki prac badawczych dotyczących preferencji ryb odnośnie parametrów technicznych basenów oraz właściwości fizycznych pasz komponowanych. W naszej opinii dowodzą one niezbicie, że w przypadku opracowywania kompleksowej metody produkcji danego gatunku ważne jest również poznanie tych wymagań, a szczególnie jego wczesnych stadiów rozwojowych.