Wpływ wybranych immunostymulatorów podawanych w paszy z olejami roślinnymi na wskaźniki hodowlane i skład chemiczny ciała sandacza
Agata Kowalska1, Zdzisław Zakęś1, Marek Hopko1, Barbara Jankowska2
1 Zakład Akwakultury, Instytut Rybactwa Śródlądowego w Olsztynie
2Katedra Technologii i Chemii Mięsa, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Dynamiczny rozwój akwakultury światowej wiąże się z koniecznością wykorzystania w produkcji pasz komponentów roślinnych (Vargas i in. 2008). Wynika to z ograniczonej dostępności tranu i mączki rybnej oraz ochrony naturalnych zasobów mórz i oceanów. Oleje roślinne (np. olej sojowy, rzepakowy, słonecznikowy, lniany) mogą częściowo zastąpić tran, gdyż stanowią dobre dla ryb źródło energii metabolicznej (Schulz i in. 2005, Molnar i in. 2006, Kowalska i in. 2011, 2012). W komponowaniu pasz z ich udziałem zasadne jest jednak zachowanie w diecie ryb wymaganej dla gatunku zawartości niezbędnych kwasów tłuszczowych (EFA) (Sargent i in. 2002, Piedecausa i in. 2007, Turchini i in. 2009).
Jakość lipidów w paszy wpływa na efekty podchowu ryb (Schulz i in. 2005, Molnar i in. 2006, Kowalska i in. 2010). Dlatego wykorzystanie olejów roślinnych jako częściowego zamiennika tranu możliwe jest przy zachowaniu takiej podaży EFA w paszy, która nie obniża tempa wzrostu, współczynnika kondycji oraz efektywności wykorzystania takich pasz (Greene i Salivonchick 1990, Gholam i Delbert 1993, Caballero i in. 2002, Kowalska i in. 2012). Niemniej jednak zastępowanie tranu/mączki rybnej komponentami roślinnymi zmienia skład chemiczny ciała ryb i wpływa na biokonwersję kwasów tłuszczowych (Turchini i in. 2009).
Oleje roślinne w paszy podnoszą przede wszystkim ilość wielonienasyconych kwasów tłuszczowych (PUFA) o 18 C. U sandacza (Sander lucioperca) żywionego paszą z ich udziałem odnotowano istotny wzrost zawartości kwasu linolowego (LA, C18:2 n-6) i linolenowego (ALA, C18:3 n-3) w ciele ryby (Kowalska i in. 2010, 2011). Konkurencja tych kwasów o enzymy biorące udział w biokonwersji (Sargent i in. 2002) wpływa na syntezę ikozanoidów, związków pełniących ważne funkcje w układzie immunologicznym ryb (Wang i in. 2006, Lin i Shiau 2007). Wzbogacanie pasz komercyjnych w substancje, które stymulują układ odpornościowy może skutecznie chronić organizm ryb nie tylko przed negatywnymi skutkami modyfikacji diety, ale i czynnikami stresogennymi, które obniżają ich odporność (Oliva-Teles 2012). Ponadto immunostymulatory mogą też korzystnie zmienić wskaźniki podchowu ryb.