Pisanie artykułów naukowych i upowszechnianie badań
Agata Kowalska
Zakład Akwakultury, Instytut Rybactwa Śródlądowego w Olsztynie
Jedną z dostępnych możliwości doskonalenia kwalifikacji naukowców stały się szkolenia w ramach projektu SKILLS Fundacji na rzecz Nauki Polskiej (FNP). Fundacja, której „misją jest wspieranie nauki” zaoferowała polskim naukowcom (doktoranci i absolwenci studiów doktoranckich, pracownicy jednostek naukowych) podniesienie kwalifikacji w zakresie m.in. zarządzania samymi badaniami naukowymi, jak ich prezentacji i upowszechnianiu oraz komunikacji naukowej, w tym pisania tekstów naukowych. Dużym ułatwieniem uczestnictwa w szkoleniach była ich lokalizacja w bardzo dobrze skomunikowanych punktach (Gdańsk, Poznań, Kraków, Warszawa, Wrocław) oraz współfinansowanie przez UE.
Informacja rozesłana przez Dział Zarządzania Projektami IRS dot. aktualnie prowadzonych projektów przez FNP (http://www.fnp.org.pl/ kategoria_szkolenia/skills/) zainicjowała moje uczestnictwo w szkoleniu pt. „Pisanie tekstów naukowych”. Prowadził je Jean Luc-Lebrun, który posiada 15-letnie doświadczenie w pracy nad podnoszeniem umiejętności naukowców w pisaniu projektów badawczych i artykułów do czasopism naukowych oraz prezentacji badań w formie wystąpień/posterów. W szkoleniu tym udział wzięło 14 osób, pracowników uczelni wyższych i instytucji naukowych (m. in. medycznych, przyrodniczych, humanistycznych, politechniki oraz Polskiej Akademii Nauk). Podczas szkolenia zapoznaliśmy się z naukowym stylem pisania (struktura zdań, czytelności tekstu), omawialiśmy poszczególne rozdziały prac naukowych i techniki pomocne w konstruowaniu manuskryptów. Prowadzący wskazał na najważniejsze elementy manuskryptu w jego upowszechnianiu, tj. tytuł, abstrakt, słowa kluczowe, tabele i rysunki. Dobry abstrakt to rozwinięcie tytułu pracy i taki, który zachęca do poszukiwania konkretnych tabel i rysunków. Wykorzystanie przy tym bardzo prostej techniki, jak np. pisanie w czasie teraźniejszym jest nośnikiem atrakcyjniejszych dla czytelnika informacji. W dalszej części szkolenia szczegółowo analizowaliśmy poszczególne części artykułów naukowych z wykorzystaniem programu komputerowego. Na tym etapie uczestnicy szkolenia pracowali już z własnymi tekstami. W tym celu przed szkoleniem uczestnicy zobligowani byli do nabycia podstawowych umiejętności pracy z programem komputerowym SWAN. Program ten dostępny do pobrania ze strony internetowej (http://cs.joensuu.fi/swan/) wraz ze szczegółową instrukcją, okazał się przydatnym narzędziem do obiektywnej oceny jakości własnego artykułu. W wielu różnych opcjach oceny obok przejrzystości sekwencji zdań (tzw. „clear” or „not clear” / „sure” or „not sure”) znalazła się nawet statystyka słów pasywnych i aktywnych, które decydują o atrakcyjności artykułu dla czytelników, którymi w pierwszej kolejności są edytor i recenzent. Jean Luc-Lebrun jest autorem trzech książek-przewodników dedykowanych popularyzatorom nauki, tj. tym, którzy tworzą teksty naukowe. Znajdują się w nich m.in. wskazówki dotyczące korekty tekstu przed wysłaniem do czasopisma naukowego (np. słabej przejrzystości tekstu z powodu tzw. meandrów, czyli niepotrzebnych wtrąceń). Jedna z tych publikacji była dołączona do materiałów szkoleniowych.