Wpływ żywienia młodocianego sandacza paszami z dodatkiem olejów roślinnych i preparatów immunostymulujących na jego status zdrowotny
Agata Kowalska1, Zdzisław Zakęś1, Andrzej K. Siwicki2, Marek Hopko1
1Zakład Akwakultury, Instytut Rybactwa Śródlądowego w Olsztynie
2Zakład Patologii i Immunologii Ryb, Instytut Rybactwa Śródlądowego w Olsztynie
Rozwój akwakultury wymusza intensyfikację produkcji i modyfikacje warunków podchowu ryb. Może być to przyczyną stresu ryb, który osłabia ich układ odpornościowy i sprzyja wystąpieniu chorób (Oliva-Teles 2012). Ponadto zastępowanie w produkcji pasz tranu/mączki rybnej komponentami roślinnymi zmienia ich skład chemiczny. Oleje roślinne podnoszą w paszy przede wszystkim ilość wielonienacyconych kwasów tłuszczowych (PUFA) o 18 atomach C. Z kolei eliminacja tranu i mączki rybnej redukuje kwasy o dłuższych łańcuchach węglowych i wyższym stopniu nienasycenia, tj. eikozapentaenowego (EPA, C20:5 n-3) i dokozaheksaenowego (DHA, C22:6 n-3). Stwierdzono, że taka zmiana w diecie również zmniejsza reakcję immunologiczną (odpowiedź fagocytów i zdolność bójczą makrofagów, aktywność lizozymu) i podnosi śmiertelność po infekcji bakteryjnej m.in. u turbota (Scophthalmus maximus), pstrąga tęczowego (Oncorhynchus mykiss), sumika kanałowego (Ictalurus punctatus) czy sandacza (Sander lucioperca) (Bell i in. 1991, Blazer 1992, Li i in. 1994, Kiron i in. 1995, Thompson i in. 1996, Lin i Shiau 2007, Kowalska i in. 2012). U sandacza żywionego paszą z olejami roślinnymi odnotowano ponadto wzrost wartości wskaźników biochemicznych krwi (aktywność ceruloplazminy Cp, aminotransferazy asparaginowej AST i alaninowej ALT) będących wskaźnikami stanu zdrowotnego (Cousin 1985, Kowalska i in. 2010, 2011, 2012). Odporność ryb można jednak stymulować wprowadzając do ich diety substancje, które aktywują procesy komórkowej i humoralnej odpowiedzi immunologicznej (Li i in. 2004, Oliva-Teles 2012).
Spośród syntetycznych immunostymulatorów wysoką skuteczność wykazuje Levamisol (tetrahydro-2,3,5.6 phenylo-6 imidazo thiazol). Podnosi on odpowiedź immunologiczną ryb narażonych na infekcje bakteryjne (Li i in. 2006 a, b, Maqsood i in. 2009). Podany w paszy stymuluje fagocytozę i aktywność lizozymu u karpia (Cyprinus carpio) i sumika (Clarias fuscus) (Gopalakannan i Arul 2006, Li i in. 2006a).