Możliwości wykorzystania resweratrolu w diecie ryb
Agata Kowalska1, Andrzej K. Siwicki2, Radosław K. Kowalski3
1Zakład Akwakultury, Instytut Rybactwa Śródlądowego w Olsztynie
2Zakład Patologii i Immunologii Ryb, Instytut Rybactwa Śródlądowego w Olsztynie
3Instytut Rozrodu Zwierząt i Badań Żywności, Polska Akademia Nauk w Olsztynie
Wyzwaniem dla rozwijającej się akwakultury jest zachowanie równowagi pomiędzy jej intensyfikacją a stanem zdrowotnym ryb. Intensyfikacja produkcji i związana z tym modyfikacja żywienia zostały bowiem uznane za czynniki stresogenne (Ashley 2007). Stres z kolei działa immunosupresyjnie, czego wynikiem jest niższa odporność i podatność na choroby. Ponadto czynnik immunosupresyjny może zmniejszać wydajność rozrodczą ryb (Barton i Iwama 1991, Wedemeyer 1997).
Żywienie ryb odgrywa kluczową rolę w zrównoważonej akwakulturze. Wiąże się z wykorzystaniem łatwo dostępnych komponentów lub takich, których pozyskiwanie nie narusza naturalnych zasobów mórz i oceanów. Wysokiej jakości składniki paszowe (zwłaszcza pełnowartościowe białko i tłuszcz) decydują o wydajności rozrodczej tarlaków, przeżywalności larw i stanie zdrowotnym ryb (Oliva-Teles 2012). Obecnie modyfikacje w żywieniu dotyczą między innymi wykorzystywania roślinnego źródła białka i tłuszczu w paszach oraz ich suplementacji ekstraktami HUFA (wielonienasycone kwasy tłuszczowe o długich, tj. ł C20 łańcuchach węglowych) i immunomodulatorami. Suplementacja ta ma na celu zniwelowanie ryzyka pogorszenia jakości podchowywanego materiału.
W akwakulturze i badaniach naukowych dużym zainteresowaniem cieszą się naturalne dodatki do pasz, które aktywują układ odpornościowy ryb (Oliva-Teles 2012). Pozytywny wpływ, tj. o charakterze immunostymulującym wykazano w przypadku glukanów, ekstraktów z ziół czy drożdży użytych w komponowaniu pasz. Ostatnio rozpowszechnianym suplementem diety jest resweratrol – naturalny polifenol aktywny biologicznie o szerokim zakresie oddziaływania na organizm kręgowców (Valenzano i in. 2006), włącznie ze zmianami w czynności układu odpornościowego (Flippin i in. 2007) czy ochroną komórek przed czynnikiem stresowym (Sahin i in. 2012). Jakkolwiek prowadzi się już pierwsze badania nad wpływem resweratrolu na układ immunologiczny ryb, to nieznany jest wpływ żywienia paszą z jego udziałem na efekt rozrodczy. Powinowactwo chemicznej struktury resweratrolu do syntetycznych estrogenów może limitować jego zastosowanie w akwakulturze. Wcześniejsze badania wykazały, że resweratrol wpływa na aktywność enzymów cyklooksygenazy (COX) (Kowalska i in. 2011, Kowalska i Kowalski 2014), które są odpowiedzialne za przemiany kwasu arachidonowego (ARA) do eikozanoidów i prostaglandyn (PGs) (Furne i in. 2013). Te z kolei zaangażowane są w procesy odporności (Rowley i in. 1995) oraz rozrodcze ryb (Stacey i Goetz 2011).