Zasady odbioru materiału zarybieniowego do zarybiania polskich obszarów morskich w 2017 roku
Ryszard Bartel
Instytut Rybactwa Śródlądowego
Opublikowane zasady odbioru materiału zarybieniowego do zarybiania polskich obszarów morskich w 2012 r. (Bartel 2012) z powodu wprowadzonych zmian w 2016 r. musiały ulec zmianom.
Od wielu lat prowadzone są zarybiania materiałem zarybieniowym wychowanym w obiektach hodowlanych. W związku z ograniczonymi możliwościami odbywania tarła naturalnego, w wyniku niekorzystnych zmian w środowisku i zmniejszeniu bądź zniszczeniu możliwości tarła naturalnego oraz nadmiernej presji eksploatacyjnej rybactwa rekreacyjnego i komercyjnego, konieczne są działania rekompensacyjne. Konieczność uzupełniania niedostatecznego tarła naturalnego podnoszono dość wcześnie.
Od wielu lat prowadzi się zarybiania wieloma gatunkami. Pierwsze głosy o niedostatecznym tarle naturalnym troci w Polsce pojawiły się pod koniec XIX w. Pierwsze zarybianie łososiem i trocią przeprowadzono odpowiednio w latach 1879 i 1880 (Kołder 1958). Zarybianie Odry i jej dopływów oraz rzek pomorskich rozpoczęto wcześniej, już od 1875 r. (Przybył 1976 za Alm 1928, Moskwa 2009). Początkowo w zarybieniach dominowały wylęg i narybek. Obecnie preferuje się smolty i narybek letni bądź wylęg. Nie zarybia się narybkiem jesiennym i presmoltami.
Od 2000 r. corocznie przeznaczane środki finansowe na zarybianie polskich obszarów morskich wahały się od 2700000 do 5730000 zł, które w 80-91% przeznaczane były na materiał zarybieniowy i zakup znaczków do znakowania smoltów, 6-7% na usługi, w tym odbiór materiału zarybieniowego i jego transport, znakowanie smoltów, zbieranie informacji o złowionych znakowanych rybach, 3-4% na badania genetyczne oraz 5-6% na koszty pośrednie.
Corocznie z przyznanych środków finansowych na materiał zarybieniowy troci przeznacza się od 48 do 62%, w tym na smolty troci około 50%, na materiał zarybieniowy łososia od 25 do 30%. Pozostałe środki finansowe przeznaczane są na wykupienie materiału zarybieniowego certy, jesiotra ostronosego i siei wędrownej. Materiał zarybieniowy wypuszczany jest do dopływów górnej i dolnej Wisły, do dopływów środkowej Odry oraz do rzek pomorskich. Przy zarybianiu przestrzegana jest zasada ochrony genetycznej populacji. Wychowane ryby muszą być wypuszczone do rzeki, w której złowiono tarlaki i pozyskano ikrę do chowu materiału zarybieniowego.
Opublikowane w 2012 r. zasady odbioru materiału zarybieniowego (Bartel 2012) uległy zmianom z powodu wprowadzonych modyfikacji m.in. w wielkościach smoltów łososia i troci, likwidacji 4 klas długości. Opublikowane w 2004 r. (Bartel 2004) i w 2012 r. (Bartel 2012) zasady odbioru materiału zarybieniowego były podstawą do wprowadzania aktualizacji.