Polska akwakultura w 2016 roku na podstawie analizy kwestionariuszy RRW-22. Część 2
Andrzej Lirski, Leszek Myszkowski
Zakład Rybactwa Stawowego, Instytut Rybactwa Śródlądowego w Olsztynie
Polska użytkuje największe powierzchnie ziemnych stawów typu karpiowego w Unii Europejskiej. Podobnie jak w poprzednich opracowaniach, do oceny wiarygodności danych z RRW-22 na temat powierzchni stawowych wykorzystano informacje uzyskane z Głównego Urzędu Geodezji i Kartografii. Według tych zestawień, powierzchnia ewidencyjna stawów ziemnych w Polsce na 1 stycznia 2017 roku wynosiła 80844 ha, zmniejszając się w ciągu roku o 1527 ha, natomiast powierzchnia ewidencyjna stawów wykazana w kwestionariuszach RRW-22 zmniejszyła się w tym samym okresie o 1276 ha (tab. 1). Był to pierwszy sezon w historii badań, w którym według klasyfikacji geodezyjnej w porównaniu z poprzednim sezonem zmniejszyła się powierzchnia gruntów pod stawami (Wsr).
Do 2016 r. fakt corocznego przyrostu powierzchni ewidencyjnej gruntów pod stawami w zestawieniach Głównego Urzędu Geodezji i Kartografii był powtarzalny, różne było tempo wzrostu powierzchni. W 2015 r. w stosunku do poprzedniego roku w zestawieniach geodezyjnych przybyło 1316 ha, w 2014 r. 2273 ha, w 2013 r. 2436, w 2012 r. 1561 ha, w 2011 r. 2203 ha, w 2010 r. 2420 ha. Rekordowy przyrost powierzchni, aż o 5509 ha odnotowano w 2009 roku, co było związane z rozpoczęciem naboru wniosków na działania wodnośrodowiskowe, w których obligatoryjnym załącznikiem wniosku o płatność było potwierdzenie złożenia w Instytucie Rybactwa Śródlądowego wypełnionego kwestionariusza RRW-22. Wielu hodowców rozpoczęło wówczas zaniedbywane przez lata przeklasyfikowywanie niewłaściwie kategoryzowanych gruntów rolnych. Dlatego też przyrost powierzchni stawowych zazwyczaj nie wynika z budowy nowych stawów, lecz jest pochodną faktu, że w ewidencji gruntów nadal figurują np. łąki, pastwiska lub nieużytki, w miejscach na których obecnie funkcjonują stawy rybne i które są zgodnie z rzeczywistością przeklasyfikowywane na grunty pod stawami.
Dopiero od 1 stycznia 2002 roku w geodezyjnych zestawieniach zbiorczych wykazywane są użytki o nazwie „grunty pod stawami” (Wsr), uprzednio należące do „wód śródlądowych stojących” (Ws), do których zaliczano także grunty pod wodami w jeziorach oraz zbiornikach nie zaliczonych do wód śródlądowych płynących (rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 29 marca 2001 r. – Dz.U. nr 38, poz.454).
W świetle prezentowanych danych Głównego Urzędu Geodezji i Kartografii można postawić tezę, że po kilkunastu latach proces formalnego przekwalifikowywania powierzchni stawowych dobiega końca i można ostatecznie zbilansować oficjalną powierzchnię ewidencyjną stawów w Polsce na poziomie około 81000 ha.
W 2016 roku dane z badań statystycznych przy zastosowaniu kwestionariusza RRW-22 obejmowały 62142 ha powierzchni ewidencyjnej stawów ziemnych, co stanowiło76,9% krajowej wykazanej w zestawieniach GUGiK (tab. 1). Wskaźnik ten był niemal identyczny z wartością z ubiegłego roku, w którym wyniósł 77,0%. Wartość wskaźnika wahała się w poszczególnych województwach od 32,3% (pomorskie) do 90,0% (wielkopolskie). Poziom uzyskiwanej w 2016 roku ściągalności kwestionariuszy reprezentujących gospodarstwa stawowe gwarantuje wysoką jakość badań statystycznych dotyczących akwakultury niskointensywnej.