Znakowanie młodocianego okonia znaczkami PIT – wpływ na wskaźniki hodowlane i fizjologiczne
Zdzisław Zakęś1, Maciej Rożyński1, Elżbieta Ziomek2, Krystyna Demska-Zakęś2
1Zakład Akwakultury, Instytut Rybactwa Śródlądowego w Olsztynie
2Katedra Ichtiologii, Wydział Nauk o Środowisku, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
System znakowania ryb pasywnymi zintegrowanymi transponderami (PIT) jest stosowany od lat 80. XX wieku (Prentice i in. 1990). Składa się on z dwóch zasadniczych elementów, tj. samego znaczka PIT i czytnika. W znaczku PIT znajduje się układ scalony z minianteną, który pod wpływem pola magnetycznego generowanego przez czytnik wysyła impuls. Czytnik przetwarza go i wyświetla sygnał w postaci unikalnego kodu. Metoda ta ma wielorakie zastosowanie. Służy do badania efektywności zarybień wód otwartych, wędrówek ryb, a w obiektach akwakultury do znakowania selektów i tarlaków (Zakęś i in. 2014). W ostatnim z wymienionych przypadków jest to doskonałe narzędzie, wręcz niezbędne do prowadzenia w pełni profesjonalnych prac selekcyjno-hodowlanych. Rosnąca popularność PIT związana jest m.in. z ich nieograniczonym czasem działania. Nie posiadają one bowiem zasilania. System ten charakteryzuje się też olbrzymią liczbą kombinacji indywidualnych kodów (34 × 109). Dodatkowo, aplikacja PIT jest prosta i szybka (Skalski i in. 2009). Co istotne, stosowanie PIT zazwyczaj zapewnia wysoką retencję, tj. > 90%. Standardowy PIT ma długość od 10 do 14 mm i średnicę 1-2 mm. Z tego względu może być on stosowany u ryb o masie ciała powyżej 5 g (np. w przypadku okonia; Baras i in. 2000) lub powyżej 8 g (u siei; Zakęś i in. 2017). Obecnie z sukcesem dąży się do miniaturyzacji PIT, co pozwala na znakowanie coraz mniejszych osobników (Zakęś i in. 2014). Tego typu znaczki są jednak dużo droższe od PIT standardowej wielkości, co oczywiście ma istotne znaczenie aplikacyjne.
Dotychczas reakcje ryb na znakowanie PIT analizowano w kontekście ich wzrostu, kondycji, śmiertelności, czy też efektywności żerowania. Niewątpliwie pełniejszych danych o stanie kondycyjnym i zdrowotnym ryb poddanych różnego rodzaju manipulacjom mogą dostarczyć badania krwi, tj. analizy wskaźników hematologicznych i biochemicznych osocza. Oprócz oceny kondycji ryb i ich stanu zdrowia analiza tych parametrów pozwala monitorować m.in. skutki stresu związanego z różnego rodzaju manipulacjami.
W prezentowanych badaniach, oprócz wskaźników hodowlanych, analizowano właśnie parametry hematologiczne i biochemiczne osocza krwi młodocianego okonia poznakowanego domięśniowo znaczkami PIT standardowej wielkości.