Chloramina T – wykorzystanie w ochronie zdrowia ryb, wybrane zagadnienia
Elżbieta Terech-Majewska1, Joanna Pajdak-Czaus1, Patrycja Schulz1,
Karolina Naumowicz1, Andrzej K. Siwicki2
1Wydział Medycyny Weterynaryjnej, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
2Zakład Patologii i Immunologii Ryb, Instytut Rybactwa Śródlądowego w Olsztynie
Ochrona zdrowia ryb wymaga skutecznej bioasekuracji przed zagrożeniami dla ich organizmu. „Bioasekurację” powinniśmy rozumieć jako tzw. bezpieczeństwo biologiczne, które w praktyce obejmuje wszystkie metody zarządzania, żywienia, immunologiczne, terapeutyczne, genetyczne i środowiskowe, których celem jest ochrona ryb przed chorobami bez względu na ich przyczynę. Podstawą jest zapewnienie dobrostanu, z uwzględnieniem wszelkich czynników ryzyka oraz potrzeb gatunkowych ryb. Szczególną uwagę należy zwracać na te czynniki, które mogą powodować osłabienie naturalnej oraz nabytej odporności. To może sprzyjać aktywności flory saprofitycznej oraz zwiększeniu patogenności drobnoustrojów warunkowo chorobotwórczych (tzw. uzjadliwianie). Ryby o wysokiej odporności przez pewien czas bronią się przed drobnoustrojami i nie wykazują objawów chorobowych. W każdych warunkach można zaobserwować pewien próg naturalnej wydolności ryb. W praktyce hodowlanej jest to trudne do uchwycenia, zwłaszcza wtedy, gdy wspomagamy się wykorzystując środki biobójcze na każdym etapie produkcji, zanim rozwinie się choroba.
Rozróżniamy cztery rodzaje zabiegów stosowanych przy eliminacji drobnoustrojów ze środowiska:
antyseptyka – polega na stosowaniu środków biobójczych w niskich stężeniach bezpośrednio na zwierzęta (poprzez kąpiele ryb, mające na celu obniżenie poziomu narażenia na czynniki patogenne),
sanityzacja – ma na celu zmniejszenie liczby drobnoustrojów w środowisku do bezpiecznego poziomu za pomocą wietrzenia, wycierania, zamiatania, malowania, odkurzania, mycia, szorowania, płukania wodą z dodatkiem detergentu lub mydła,
dezynfekcja – to postępowanie mające na celu zniszczenie w środowisku zewnętrznym wegetatywnych form drobnoustrojów szkodliwych (głównie chorobotwórczych),
sterylizacja – (wyjaławianie) to zabiegi niszczące wszelkie żywe drobnoustroje, występujące w określonym środowisku zarówno w postaci wegetatywnej, jak i przetrwalnikowej.