Sztuczny rozród jesiotra syberyjskiego (Acipenser baerii) i jesiotra rosyjskiego (Acipenser gueldenstaedtii) – wpływ wybranych czynników na jego efektywność
Mirosław Szczepkowski
Zakład Hodowli Ryb Jesiotrowatych, Instytut Rybactwa Śródlądowego w Olsztynie
Wstęp
Ryby jesiotrowate są od niedawna obecne w naszej akwakulturze, jednak zajmują w niej coraz ważniejsze miejsce. W ostatnich latach obserwujemy bardzo dynamiczny rozwój chowu tej grupy ryb, czego uwieńczeniem jest powstanie ośrodków hodowlanych ukierunkowanych nie tylko na produkcję mięsa, ale także najcenniejszego produktu uzyskiwanego z jesiotrów – kawioru (Kolman i in. 2008a). Obecnie roczna produkcja jesiotrów w Polsce sięga 530 ton, a kawioru 16 ton (Lirski i Myszkowski 2017). Tak szybki rozwój jest wynikiem walorów konsumpcyjnych jesiotrów oraz efektywnych technologii umożliwiających chów tych ryb.
Jednym z najtrudniejszych elementów całego cyklu hodowlanego jesiotrów jest ich sztuczny rozród. Ryby jesiotrowate na tle innych gatunków bardzo późno osiągają dojrzałość płciową, czego wynikiem jest ryzyko hodowlane i duże koszty utrzymywania tarlaków. Bardzo specyficzne dla tej grupy ryb są techniczne aspekty pozyskiwania ikry i procesów związanych z zapłodnieniem i inkubacją (Szczepkowski i Kolman 2012, Szczepkowski 2013). Z tego względu tylko nieliczne ośrodki hodowlane dysponują odpowiednimi warunkami technicznymi i doświadczeniem niezbędnym, aby zajmować się rozrodem ryb jesiotrowatych i produkcją materiału obsadowego. W toku wieloletnich prac stwierdzono, że efekty rozrodu jesiotrów charakteryzują się dużymi wahaniami, a ich przyczyny często pozostają nieustalone. Stanowi to poważny problem w pracy hodowlanej, związany z koniecznością powtarzania rozrodu, nieuzyskaniem zakładanej ilości larw do podchowu i opóźnieniem całego cyklu chowu lub niezrealizowaniem założeń produkcyjnych.
W niniejszej pracy przedstawiono długoletnie wyniki rozrodu jesiotrów w Zakładzie Hodowli Ryb Jesiotrowatych w Pieczarkach Instytutu Rybactwa Śródlądowego w Olsztynie. Omówiono wpływ różnych czynników i możliwości poprawy efektów rozrodu dwóch najważniejszych gatunków hodowlanych jesiotrów: jesiotra syberyjskiego (Acipenser baerii) i jesiotra rosyjskiego (Acipenser gueldenstaedtii).