Trocie na tarlisku w Kaczawie
Ryszard Bartel1, Irena Borzęcka1, Mariusz Kleszcz2, Iwona Kijora3
1Instytut Rybactwa Śródlądowego w Olsztynie
2Polski Związek Wędkarski, Okręg Wrocław
3Polski Związek Wędkarski, Okręg Legnica
Odra na znacznej długości jest rzeką wolną od przegród. Jednak prace regulacyjne i melioracyjne, prostowanie koryt rzecznych, przegradzanie rzek dla instalowania małych elektrowni wodnych zniszczyły tarliska ryb wędrownych oraz możliwość dotarcia do tarlisk tarlaków łososia i troci (fot. 1). Poza tym zanieczyszczenia środowiska powodowane przez rozwijający się przemysł w wielu przypadkach zniszczyły środowisko, czyniąc je nieprzyjaznym nie tylko dla ryb wędrownych.
Pod koniec XIX w. zaobserwowano spadek połowów ryb dwuśrodowiskowych. Dla powstrzymania tej tendencji rozpoczęto zarybianie Odry, Warty, Noteci i ich dopływów. Pierwsze zarybianie wykonano w 1869 r. W latach 1869-1879 wpuszczono do Odry i jej dopływów 1520000 szt. wylęgu łososia. Zarybianie to spowodowało wzrost liczebności łososia w Warcie, Drawie i Gwdzie (Przybył 1976). Po drugiej wojnie światowej zarybienia łososiem i trocią były nieliczne. W latach 1947 i 1948 zarybiono Gwdę i Drawę wylęgiem łososia i troci (Przybył 1974). Nieliczne działania zarybieniowe były skierowane głównie na Drawę i Gwdę, które zarybiano wylęgiem łososia. W latach 2004 – 2017 zarybiano dopływy środkowej Odry i Zalew Szczeciński. Do Zalewu Szczecińskiego wypuszczono niewielkie liczby smoltów troci i łososia, a do dopływów środkowej Odry wsiedlano wylęg i narybek letni 0+ troci i łososia. Zarybienia te były finansowane ze środków programu "Zarybianie polskich obszarów morskich" (tab.1) i finansowane przez Okręg PZW Wrocław (tab. 2).
Pogarszające się warunki środowiska, brak konsekwencji w ochronie środowiska, w efekcie częste zanieczyszczania rzek, niszczenie koryt rzecznych przez ich prostowanie, kanalizację i nieuzasadnione pogłębianie rzek oraz brak rekompensacyjnych zarybień spowodowały znaczne zmniejszenie liczebności troci w Odrze. W latach 1952-1978 łowiąca w Odrze Spółdzielnia Pracy Rybołówstwa Śródlądowego „Przyszłość Rybacka” w Gryfinie łowiła trocie jedynie w latach 1959-1965 od 100 do 400 kg rocznie. Po tym okresie w połowach gospodarczych nie notowano troci i łososia ( Wiśniewolski 1987) .