Nowe dane dotyczące występowania sumika karłowatego (Ameiurus nebulosus) w północno-wschodniej Polsce
Konrad Partyka1, Andrzej Kapusta2
1Gospodarstwo Rybackie Szwaderki
2Instytut Rybactwa Śródlądowego im. Stanisława Sakowicza
Rozwój cywilizacyjny, w tym wzrost populacji i globalizacja, powoduje postępującą homogenizację flory i fauny na wszystkich kontynentach i między nimi. Gatunki nierodzime stanowią jedno z największych zagrożeń dla rodzimej różnorodności biologicznej i mogą mieć poważny negatywny wpływ na ekosystemy słodkowodne (Strayer i Dudgeon 2010). Stosunek do „obcokrajowców” jest procesem nieustannie ewoluującym i różni się w zależności od aktualnych wartości społecznych (Gozlan 2008). Pochodzące z Ameryki Północnej gatunki z rodziny sumikowatych (Ictaluridae) były notowane w Europie od XIX wieku. Zostały celowo sprowadzone do hodowli w stawach, akwariach i badań laboratoryjnych.
Jednym z takich gatunków jest sumik karłowaty (Ameiurus nebulosus). Średnich rozmiarów gatunek przeciętnie osiąga długość 20-25 cm, chociaż w naturalnym obszarze dorasta do 50 cm. Sumika karłowatego można łatwo odróżnić od innych gatunków ryb słodkowodnych Polski po obecności ośmiu wąsów zlokalizowanych wokół pyska i sztywnych kolcach w płetwach piersiowych i grzbietowej. Piłkowany na całej długości pierwszy promień płetwy piersiowej odróżnia sumika karłowatego od sumika czarnego (Ameiurus melas). Na wierzchu masywnej głowy osadzone są oczy, wyjątkowo małe w stosunku do wielkości ciała. Bezłuska skóra jest ciemnobrązowa do zielonkawo-oliwkowej. Na bokach ciała występują liczne mozaikowate plamy, a brzuch ma kolor szarobiały.
Sumik karłowaty jest gatunkiem inwazyjnym w Polsce. Przyjmuje się, że zasiedla większość obszaru kraju, chociaż szczegółowe dane dotyczące rozprzestrzeniania i kolonizowania nowych obszarów są nieliczne (Hoffmann i in. 2017). W artykule przedstawiono informację o występowaniu sumika karłowatego w zlewni rzeki Marózki, obszarze na którym wcześniej nie był odnotowany.
Jeden osobnik sumika karłowatego został złowiony przez wędkarza w jeziorze Mielno (53°29’43.4”N, 20°16’49.8”E) w dniu 15 października 2020 roku. Złowiony osobnik został dokładnie zbadany, a identyfikację przeprowadzono na podstawie cech opisanych przez Nowaka i in. (2010). Podstawowe cechy morfometryczne oraz merystyczne były podobne do opisywanych w literaturze (Kapusta i in. 2010, Novomeská i in. 2013).