Wpływ ograniczenia liczebności kormorana czarnego Phalacrocorax carbo (L.) na stan zasobów ichtiofaunistycznych Włocławskiego Zbiornika Zaporowego
Andrzej Martyniak1, Piotr Hliwa1, Zbigniew Gasiński2, Urszula Szymańska,
Katarzyna Stańczak3
1Katedra Ichtiologii i Akwakultury, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
2Okręg Mazowiecki Polskiego Związku Wędkarskiego
3Instytut Historii, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Kormoran czarny Phalacrocorax carbo (L.), jako oportunistyczny ichtiofag, żeruje zazwyczaj na najliczniejszych i teoretycznie najłatwiejszych do zdobycia rybach-ofiarach. Odnotowywane różnice w składzie diety ptaków wynikają zarówno z odmienności hydrobiologicznej siedlisk, nad którymi przebywają (jeziora, rzeki, zbiorniki zaporowe, obiekty stawowe), jak i struktury rybostanu oraz liczebności poszczególnych taksonów, bytujących w tych akwenach. Dieta kormoranów zmienia się także sezonowo, korelując z fluktuacją zasobów ichtiofaunistycznych (Carss 1997). W Polsce podstawowym pokarmem kormorana czarnego, żerującego w obrębie jezior czy zbiorników zaporowych, są zwykle dwa rodzime, powszechnie występujące gatunki ryb, czyli płoć i okoń. Częstymi ofiarami ptaków stają się jednak również ważne z ekologicznego i gospodarczego punktu widzenia ryby drapieżne, tj. szczupak czy sandacz. Z kolei żerując w rzekach kormoran wywiera presję na gatunki reofilne, jak boleń i brzana, objęte ochroną prawną w ramach dyrektywy siedliskowej (Wziątek 2013).
Włocławski Zbiornik Zaporowy oddany do użytku w 1970 roku, jest aktualnie akwenem znajdującym się w „fazie dominacji” ryb karpiowatych, co jest typowe dla zbiorników nizinnych naszej strefy klimatycznej (Wiśniewolski i in. 2011). W składzie ichtiofauny, pod względem biomasy przeważają taksony ciepłolubne eutrofizujące: leszcz, płoć, krąp i obcy inwazyjny karaś srebrzysty. Udział gatunków drapieżnych wynosi natomiast około 6% (Czerwiński 2014). Dynamiczny wzrost udziału ryb karpiowatych, powoduje nie tylko pogorszenie jakości wody w zbiorniku, lecz również zwiększenie zainteresowania nimi ptaków rybożernych, w tym kormoranów czarnych. Obfitość zasobów pokarmowych skutkuje zdynamizowaniem wzrostu liczebności populacji. W przypadku Zbiornika Włocławskiego liczebność ptaków w kolonii lęgowej, usytuowanej na wyspie w centralnej części zbiornika, na wysokości miejscowości Murzynowo, w ostatnich kilku latach wahała się od 2500 do 3000 par (Martyniak i Szymańska 2017).