Stan zasobów i zastosowanie mączki rybnej oraz oleju rybnego – trendy i wyzwania
Maciej Rożyński, Zdzisław Zakęś
Zakład Akwakultury, Instytut Rybactwa Śródlądowego im. Stanisława Sakowicza w Olsztynie
Mączka rybna jest niezbędnym składnikiem pasz dla większości gatunków organizmów wodnych produkowanych przez akwakulturę, przede wszystkim ryb i krewetek. Stosuje się ją również w produkcji pasz dla zwierząt stałocieplnych, tzw. gospodarskich (Welner i in. 2012). Przez specjalistów w żywieniu zwierząt jest uznawana za bardzo cenny, wysokobiałkowy, lekkostrawny i o bardzo korzystnie zbilansowanym profilu aminokwasowym składnik paszowy. Zawiera ona w swoim składzie takie cenne aminokwasy jak m.in. lizyna, metionina, leucyna i arginina (Welner i in. 2012). Mączka rybna jest również doskonałym źródłem lipidów, minerałów, m.in. wapnia, magnezu, fosforu czy sodu, witamin, głównie z grupy B oraz A, D i E. Ponadto charakteryzuje ją duża zawartość energii strawnej (Gasco i in. 2020). Ze względu na wysokie koncentracje niezbędnych składników odżywczych, wysoką strawność oraz walory smakowe jest jednym z głównych składników pokarmowych wykorzystywanych w żywieniu ryb oraz ważnym dodatkiem paszowym stosowanym również w żywieniu zwierząt gospodarskich. Produktem ubocznym podczas otrzymywania mączki rybnej jest np. olej rybny. Z uwagi na wysoką zawartość wysocenienasyconych kwasów z serii n-3 (n-3 HUFA), m.in. kwasu eikozapentaenowego (EPA; 20:5 n-3) oraz kwasu dokozaheksaenowego (DHA; 22:6 n-3) olej rybny jest kluczowym składnikiem wykorzystywanym w żywieniu ryb (Tocher 2015). Duża część światowej produkcji oleju rybnego jest wykorzystywana również m.in. w przemyśle farmaceutycznym (produkcja suplementów) (Sandgruber i Buettner 2012, Huang i in. 2018).