Praktyczne informacje dotyczące procesu nitryfikacji i wpracowywania złóż biologicznych w systemach recyrkulacyjnych
Zdzisław Zakęś1, Marek Hopko1, Konrad Stawecki2
1Zakład Akwakultury, Instytut Rybactwa Śródlądowego im. Stanisława Sakowicza
2Zakład Ichtiologii, Hydrobiologii i Ekologii Wód, Instytut Rybactwa Śródlądowego im. Stanisława Sakowicza
Stosowana w akwakulturze technologia recyrkulacji wody, systemów recyrkulacyjnych (RAS), liczy już kilkadziesiąt lat, ale o jej dynamicznym rozwoju, zarówno w kontekście ilościowym, jak i jakościowym możemy mówić dopiero w obecnym millenium. Technologia ta ma szereg zalet, szczególnie w kontekście jej walorów prośrodowiskowych. Czynnikami ograniczającymi powszechniejsze stosowanie RAS są jednak wysokie koszty konstrukcji tego typu urządzeń oraz brak ich standaryzacji (Badiola i in. 2012).
Obecnie w RAS produkowane są zarówno organizmy morskie, jak i słodkowodne. Stąd podstawowym kryterium klasyfikacji RAS jest zasolenie wody. Wyróżnia się zatem systemy słonowodne (morskie) i słodkowodne. Drugim czynnikiem klasyfikującym RAS jest temperatura wody. Morskie i słodkowodne RAS dzielą się na ciepłowodne i zimnowodne. Wyróżnia się zatem RAS przeznaczone do hodowli gatunków ciepłolubnych (temperatura wody > 15°C) i zimnolubnych (temperatura wody < 15°C) (Zakęś i Partyka 2013). Trzecie kryterium podziału RAS oparte jest na ich poziomie troficznym. Podobnie jak w klasyfikacji troficznej jezior wyróżnia się RAS oligo-, mezo- i eutroficzne (Malone i DeLosReyes 1997; tab. 1). De facto o trofii RAS decyduje intensywność żywienia podchowywanych organizmów. Systemy oligotroficzne (najczęściej przeznaczone do przetrzymywania tarlaków i przeprowadzenia ich rozrodu) cechują się wysokiej jakości wodą. W mezotroficznych RAS prowadzona jest produkcja materiału obsadowego lub zarybieniowego. Stosowane są wysokie zagęszczenia obsad (do kilkudziesięciu kg w m3) (Zakęś 2020). Eutroficzne RAS to urządzenia wykorzystywane do tuczu tolerancyjnych środowiskowo gatunków, w których zagęszczenia obsad sięgają kilkuset kg w m3. Systemy RAS przeznaczone do produkcji materiału zarybieniowego szczupaka można zaliczyć do RAS słodkowodnych (I kryterium), przeznaczonych do podchowu organizmów ciepłolubnych (II kryterium), w których woda posiada parametry charakterystyczne dla RAS mezotroficznych (III kryterium; tab. 1).