Czynna ochrona strzebli błotnej, Eupallasella percnurus (Pall.), w obszarze Natura 2000 Strzebla Błotna w Zielonce PLH140040
Jacek Wolnicki, Justyna Sikorska
Instytut Rybactwa Śródlądowego im. Stanisława Sakowicza
W krajowej sieci ekologicznej Natura 2000 mazowiecki obszar Strzebla Błotna w Zielonce PLH140040 jest najmniejszym wśród trzydziestu pięciu obszarów (Wolnicki i in. 2022), w których stwierdzono kiedykolwiek obecność tego zagrożonego wyginięciem gatunku ryby. Powierzchnia obszaru wynosi zaledwie 2,2 ha, a w jego granicach znajduje się tylko jeden trwały zbiornik wodny i to on jest siedliskiem strzebli błotnej. Zbiornik powstał ponad 40 lat temu, ale na ten temat nie ma żadnych bardziej konkretnych informacji. Znajduje się on w naturalnym nieznacznym obniżeniu terenu, w otoczeniu rozległych lasów, a wykopano go po to, aby pełnił rolę magazynu wody na wypadek ich pożaru. Rolę przeciwpożarową przestał pełnić wiele lat temu, ale na jego wschodnim brzegu do dzisiaj istnieje betonowa studnia, mająca ułatwiać strażakom pobór wody. W swoim najlepszym okresie zbiornik mógł zapewne pomieścić sporo ponad tysiąc ton wody. Jego nominalna powierzchnia wynosiła wówczas około 0,1 ha, a średnia głębokość zapewne znacznie przekraczała 1 m. Zbiornik ma kształt pochylonej, odwróconej w lewo litery L (rys. 1). Jego dłuższe ramię, wyraźnie płytsze niż ramię krótsze, już dawno stało się miejscem intensywnej sukcesji roślinności szuwarowej, zdominowanej przez trzcinę pospolitą.
Zbiornik znajduje się tuż obok dużego skrzyżowania ruchliwych dróg wojewódzkich nr 631 i 634 i jest bardzo łatwo dostępny. O obecności w tym miejscu strzebli błotnej jeszcze kilkanaście lat temu wiedzieli jednak tylko okoliczni wędkarze, których przyciągała tam obecność nie tyle tej ryby, ile towarzyszącego jej okresowo licznego karasia srebrzystego. Informacja o nieznanym nauce stanowisku strzebli błotnej dotarła do Zakładu Rybactwa Stawowego właśnie z kręgów wędkarskich. Miało to miejsce w 2006 roku i było odzewem na apel w sprawie informowania o miejscach występowania tej ryby, zamieszczony na łamach prasy wędkarskiej (Wolnicki i in. 2006). Od tej pory stanowisko to określano nazwą Zielonka. Na marginesie warto wspomnieć, że fakt licznej obecności strzebli błotnej w okolicach miejscowości Zielonka, a także w jej nieco dalszym sąsiedztwie jeszcze w połowie ubiegłego wieku jest znany z wiarygodnych licznych relacji ustnych i bardzo skąpych wzmianek w literaturze (Gąsowska i Rembiszewski 1967, Wolnicki i in. 2011).