Uwarunkowania prawne przeprowadzania kąpieli profilaktycznych i leczniczych w gospodarce rybackiej
Karolina Duk1, Patrycja Schulz1, Joanna Pajdak-Czaus2, Elżbieta Terech-Majewska2, Anna Wiśniewska3, Andrzej Krzysztof Siwicki1
1Zakład Ichtiopatologii i Ochrony Zdrowia Ryb, Instytut Rybactwa Śródlądowego im. Stanisława Sakowicza
2Katedra Epizootiologii z Kliniką Chorób Zakaźnych oraz Katedra Mikrobiologii i Immunologii Klinicznej, Wydział Medycyny Weterynaryjnej Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
3Departament Usług Wodnych, Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej
Jednym z najbardziej istotnych elementów wydajnej, opłacalnej i zrównoważonej akwakultury jest zdrowie ryb (Bondad-Reantaso i Subasinghe 2008, Jennings i in. 2016), ponieważ choroby zwierząt wodnych należą do najpoważniejszych ograniczeń rozwoju zrównoważonej akwakultury, wywierając znaczny wpływ na dobrostan zwierząt, źródła utrzymania ludzi, a także środowisko (FAO 2020, OIE 2021). Szacuje się, że mniej więcej co trzy do pięciu lat w światowej akwakulturze pojawia się wcześniej nieobserwowany patogen, powodujący nową i nieznaną chorobę, szybko rozprzestrzeniający się, w tym transgranicznie, skutkując poważnymi konsekwencjami społeczno-gospodarczymi (Bondad-Reantaso i Subasinghe 2008). Wprowadzenie i rozprzestrzenianie się wielu z tych patogenów w różnych regionach świata jest jednym ze skutków globalizacji handlu. Do innych czynników odpowiedzialnych za występowanie problemów zdrowotnych w sektorze akwakultury zalicza się: intensyfikację hodowli, rozwój handlu rybami ozdobnymi, przekształcenia obszarów morskich i przybrzeżnych poprzez zarybianie zwierzętami hodowlanymi, niezrozumienie i niewłaściwe wykorzystanie stad wolnych od określonych patogenów (SPF, ang. specific-pathogen-free,) nieprzewidziane interakcje między populacjami ryb hodowlanych i dzikich, ograniczoną świadomość pojawiających się chorób oraz zmiany klimatyczne. Oprócz powyższych, wysokie miejsce wśród czynników powodujących znaczne straty związane z chorobami zwierząt akwakultury w skali globalnej zajmują niewystarczające lub źle wdrożone środki bezpieczeństwa biologicznego (Bondad-Reantaso i Subasinghe 2008, Tompkins i Wilson 1998). Profilaktyczne i lecznicze kąpiele antyseptyczne należą do kluczowych działań bioasekuracyjnych, stanowiąc istotne narzędzia zapobiegania i zwalczania wielu chorób (Naumowicz 2021, 2017, Naumowicz i Terech-Majewska 2019, Noga 2010, Scarfe i Palić 2020).