Złota alga Prymnesium parvum – przyczyna masowych śnięć ryb
Agnieszka Napiórkowska-Krzebietke
Zakład Ichtiologii, Hydrobiologii i Ekologii Wód, Instytut Rybactwa Śródlądowego – PIB
Do chwili obecnej towarzyszy nam świadomość o przyczynie masowych śnięć ryb i makrobezkręgowców bentosowych w 2022 roku w rzece Odrze oraz w wodach hydrologicznie związanych z Odrą – jaką była złota alga Prymnesium parvum.
W sierpniu 2022 roku, dyrekcja i pracownicy Instytutu Rybactwa Śródlądowego im. Stanisława Sakowicza – Państwowego Instytutu Badawczego, jako pierwsi podjęli się zbadania przyczyn katastrofy ekologicznej. Pierwsze próbki wody pobrano z miejsc masowych śnięć ryb w dniu 12 sierpnia 2022 r. z rzeki Odry na wysokości miasta Słubice.
Jako pierwsza i jedyna w Polsce, identyfikację złotej algi Prymnesium parvum (fot. 1) w wodzie pobranej z Odry w miejscu śnięcia ryb (12.08.2022 r.) przeprowadziła prof. dr hab. inż. Agnieszka Napiórkowska-Krzebietke (fot. 2). Glon ten należy do jednokomórkowych glonów wiciowych z gromady Haptophyta. Po raz pierwszy został opisany w 1937 roku w fitoplanktonie słonawowodnego stawu w Bembridge na Wyspie Wight w Anglii (Carter 1937). Jest organizmem miksotroficznym, czyli odżywiającym się autotroficznie (fotosynteza) lub heterotroficznie (martwa materia organiczna).
Należy do nanoplanktonu ze względu na bardzo małe rozmiary komórek. Przy identyfikacji potwierdzono następujące cechy:
1) jest to jednokomórkowy organizm wiciowy, posiadający: dwie równej wielkości wici (zazwyczaj dłuższe niż długość komórki), usytuowane na szczycie komórki i służące do poruszania się oraz sztywną haptonemę, usytuowaną pomiędzy tymi nićmi o długości około 1/3 komórki, służącą głównie do przyczepiania się do podłoża i pobierania pokarmu;
2) posiada wydłużony lub obły kształt komórki, na szczycie ścięty;
3) długość komórek najczęściej waha się w granicach 10,6-14,4 (maksymalnie 15,0) µm, szerokość komórek najczęściej waha się w granicach 6,9-8,9 (maksymalnie 10,0) µm oraz grubość komórek najczęściej waha się w granicach: 4,5-5,5 (maksymalnie 6,0) µm;
4. komórki posiadają dwa chloroplasty w kolorze złotobrązowym;
5) komórkę okrywają słabo widoczne płytki celulozowe;
6) tworzy formy przetrwalnikowe w warunkach niekorzystnych do przeżycia.