Choroby ryb podlegające obowiążkowi zwalczania oraz inne choroby zagrażające hodowli - diagnostyka, profilaktyka, terapia. Red. W. Szweda, A. K. Siwicki,E. Terech-Majewska – Wyd. IRS, 2010, s. 241
WSTĘP
Chów i hodowla zwierząt akwakultury, której ryby stanowią integralny element, a także przetwórstwo produktów pochodzących z tych zwierząt stanowią ważne dziedziny gospodarki w wielu krajach świata, w tym również w Polsce. Skupienie dużej liczby osobników w gospodarstwach rybackich, jak również konieczność obrotu i handlu krajowego i międzynarodowego, stwarzają różnorodne zagrożenia zdrowotne, wśród których szczególnie ważne znaczenie posiadają choroby zakaźne. Obserwowane w ostatnich latach zjawiska zmiany przebiegu i obrazu klinicznego wielu chorób, dużego zróżnicowania i zmienności drobnoustrojów je wywołujących, wreszcie pojawianie się nowych chorób, często stanowiących ogromne zagrożenie dla zdrowia zwierząt i zdrowia publicznego, wymuszają prowadzenie intensywnych badań w kierunku doskonalenia metod diagnostyki, terapii, profilaktyki i zwalczania chorób zakaźnych zwierząt, w tym również chorób ryb.
Dyskutowane szeroko w ostatnich latach i wprowadzane w życie tendencje w kierunku specjalizacji gatunkowej, urzeczywistniane również w programach studiów weterynaryjnych, stwarzają konieczność kształcenia ustawicznego lekarzy weterynarii z wszystkich obszarów obejmujących dany gatunek zwierząt. Tendencje te dotyczą również specjalizacji z zakresu chorób zwierząt akwakultury, w tym w naszym kraju zwłaszcza chorób ryb.
Uzupełnieniu i doskonaleniu szybko rozrastającej się wiedzy, będącej rezultatem ogromnego, dynamicznego postępu w naukach weterynaryjnych służą m.in. konferencje naukowe, w trakcie których prezentowane są najnowsze osiągnięcia nauki i praktyki z danego obszaru nauk weterynaryjnych.
Głównym celem organizatorów niniejszej konferencji jest przybliżenie aktualnego stanu wiedzy w zakresie sytuacji epizootycznej, epidemiologii, immunologii, diagnostyki, terapii, zapobiegania i zwalczania chorób ryb podlegających obowiązkowi zwalczania, wynikającego z obowiązujących przepisów prawa (I dzień) oraz innych chorób zagrażających i powodujących największe straty w chowie i hodowli ryb (II dzień). Wiedza ta kierowana jest do wojewódzkich i powiatowych lekarzy weterynarii oraz inspektorów ds. zwalczania chorób zakaźnych, lekarzy weterynarii sprawujących opiekę nad hodowlami ryb, pracowników naukowych i studentów, jak również do hodowców ryb i wszystkich zainteresowanych tą tematyką, pracujących w otoczeniu i na rzecz chowu i hodowli ryb.
Monografia, którą oddajemy do Państwa rak, zawiera opracowania dotyczące zarówno chorób ryb podlegających obowiązkowi zwalczania w Polsce i Unii Europejskiej (UE), notyfikacji w UE oraz zgłaszania do Światowej Organizacji Zdrowia Zwierząt (OIE), jak i te dotyczące innych chorób zagrażających i powodujących największe straty w chowie i hodowli ryb. Monografia jest zatem opracowaniem szerszym, niż wynikałoby to z tytułu konferencji, kompleksowym, obejmującym różne zagadnienia, mamy nadzieję przydatne dla uczestników konferencji i szerszej rzeszy P.T. Czytelników.
Niniejsza monografia powstała dzięki ścisłej współpracy wielu przedstawicieli nauki i praktyki lekarsko-weterynaryjnej, którym problematyka chorób ryb jest szczególnie bliska. Każde opracowanie jest nie tylko źródłem najnowszej wiedzy, ale odzwierciedlając indywidualne cechy autorów stanowi również efekt ich wieloletnich badań, doświadczeń i przemyśleń, uzyskanych w trakcie studiów danego problemu.
Pragniemy wyrazić nasze najgłębsze podziękowania P.T. Autorom poszczególnych opracowań za przyjęcie zaproszenia i trud poniesiony na ich przygotowanie. Wyrażamy jednocześnie nadzieję, że konferencja spełni oczekiwania jej uczestników, a niniejsza monografia stanowić będzie źródło wielu aktualnych informacji o charakterze poznawczym i aplikacyjnym dla szerokiego kręgu odbiorców. Ufamy, że wiedza wyniesiona z konferencji, jak i zawarta w monografii przyczyni się do poprawy efektywności diagnostyki, terapii, profilaktyki i zwalczania chorób ryb w Polsce, jako kraju należącym do UE, a w ślad za tym do poprawy produkcyjności i lepszej ochrony zdrowia ryb i zdrowia publicznego. Życzylibyśmy sobie również, żeby stanowiła zachętę i inspirację do dalszych, intensywnych badań i działań administracyjnych w tym specyficznym obszarze nauki i praktyki lekarsko-weterynaryjnej.
Spis treści
WSTĘP
Znaczenie zwalczania chorób zakaźnych w ochronie zdrowia zwierząt i człowieka
Aktualne uregulowania prawne w zakresie zapobiegania i zwalczania chorób ryb
Molekularne metody diagnostyki wirusowych chorób ryb – wybrane aspekty
Choroby wirusowe karpia: zapalenie nerek i martwica skrzeli wywołane przez CyHV-3 oraz koi herpesVirus (KHV) – diagnostyka i zwalczanie w Unii Europejskiej
Wirusowa posocznica krwotoczna (VHS – viral haemorrhagic septicaemia) – zapobieganie oraz zwalczanie w krajach Unii Europejskiej i na świecie
Zakaźna martwica układu krwiotwórczego ryb łososiowatych (infectious hematopoietic necrosis)
Występowanie i zwalczanie epizootycznej martwicy układu krwiotwórczego – EHN
Zakaźna anemia łososi (ISA – infectious salmon anaemia) – zapobieganie i zwalczanie w krajach UE i na świecie
Zakaźny zespół owrzodzenia (EUS – epizootic ulcerative syndrome) – zapobieganie i zwalczanie w krajach UE i na świecie
Zakaźna martwica trzustki (IPN) – stałe zagrożenie w hodowli ryb łososiowatych
Wiosenna wiremia karpi – spring viraemia of carp (SVC)
Bakteryjne choroby ryb hodowlanych – aktualne problemy
Jersinioza – zagrożenia w hodowli ryb łososiowatych
Bakteryjna choroba nerek (BKD)
Choroby wirusowe i bakteryjne występujące w warunkach naturalnych oraz podchowach kontrolowanych węgorza
Choroby ryb sumowatych
Technika PCR w diagnostyce wirusowych i bakteryjnych chorób ryb
Ochrona zdrowia tarlaków
Zagrożenia wynikające z niewłaściwego stosowania antybiotyków w akwakulturze
Dezynfekcja jako skuteczna metoda profilaktyki i terapii wybranych chorób ryb
Immunoprofilaktyka nieswoista i swoista w ochronie zdrowia ryb