Zakład Ryb Wędrownych

Kontakt
Adres: 
Rutki, 83-330 Żukowo
Telefon: 
+48 58 681 84 27
Skład osobowy

Przedmiot zainteresowań badawczych zakładu:             

 Zakład Ryb Wędrownych zajmuje się przede wszystkim badaniem populacji ryb dwuśrodowiskowych: troci, łososia i węgorza w Polsce i w obszarze południowego Morza Bałtyckiego. Skupiamy się na ocenie stanu ich populacji, badając reprodukcję naturalną, analizując zagrożenia i śledząc trendy populacyjne. Prowadzimy też badania z zakresu genetyki populacyjnej i genomiki, tworzymy bazy genetyczne naszych rodzimych populacji.                              

 Zakład zajmuje się także badaniem migracji ryb z wykorzystaniem większości metod telemetrycznych oraz oceną wpływu barier hydrotechnicznych na ich migrację. Ważnym aspektem naszej pracy są również badania poświęcone ichtiofaunie rzek północnej Polski.

 Posiadamy duże doświadczenie i wyposażenie do prowadzenia połowów elektrycznych, znakowania ryb różnymi metodami, oceny jakości środowiska rzecznego, szacowania efektywności przepławek i innych przejść dla ryb, także przy użyciu automatycznych liczników. Dysponujemy również sprzętem i umiejętnościami obliczania szczegółowych przepływów w rzekach i przepławkach. Posiadamy też umiejętności i doświadczenie w wykorzystaniu technologii GIS w pracach terenowych i analizie danych.

 W Zakładzie realizowany jest temat badawczy Z-001 „Badania populacji ryb wędrownych i ichtiofauny rzek północnej Polski ze szczególnym uwzględnieniem troci wędrownej i łososia oraz badań efektywności zarybień tymi gatunkami”. Uczestniczymy także w innych projektach: “Wieloletnim programie zbierania danych rybackich WPZDR” jako współpracownik Morskiego Instytuty Rybackiego w Gdyni, „Zarybianie polskich obszarów morskich” (dla MRiRW), „Monitoring ichtiofauny rzecznej” (GIOŚ) a także w rybackich projektach operacyjnych i LIFE. Wykonujemy również wiele zleceń komercyjnych.

 W ostatnich 5 latach realizowaliśmy dwa projekty ściśle badawcze: Projekt UE AMBER (Adaptive Management of Barriers in European Rivers – HORIZON 2020), Lider konsorcjum – University of Swansee, Wielka Brytania. HORYZONT 2020 Ecosystem Restoration (H2020-SC5-2015-two-stage). https://amber.international/organizations-and-team-members/  oraz  projekt Narodowego Centrum Nauki SONATA 11 „Przepływ genów pomiędzy osiadłą i wędrowną formą troci Salmo trutta L. w dorzeczu rzeki z południowego Bałtyku”. 2016/21/D/NZ9/00405.

 Pracownicy Zakładu są członkami grup roboczych Międzynarodowej Rady Badań Morza (ICES) WGBAST i WGTRUTTA, grup ekspertów przy Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi, rad naukowych instytucji naukowych, administracyjnych, parków narodowych i krajobrazowych, kolegiów redakcyjnych czasopism naukowych.

 

Ważniejsze publikacje ostatniego dziesięciolecia:

  1. Bernaś R., Wąs-Barcz A., Árnyasi M., Dębowski P., Radtke G., Poćwierz-Kotus A., Berrebi P. 2021. Evidence of unidirectional gene flow in a fragmented population of Salmo trutta L. Scientific Reports. 11: 23417.
  2. Berrebi P., Horváth  Á., Splendiani A., Palm S., Bernaś R. 2021. Genetic diversity of domestic brown trout stocks in Europe. Aquaculture. 544,  737043. DOI:10.1016/j.aquaculture.2021.737043
  3. Lejk A.M., Radtke G. 2021. Effect of marking Salmo trutta lacustris L. larvae with alizarin red S on their subsequent growth, condition, and distribution as juveniles in a natural stream. Fisheries Research. 234: 1-8
  4. Radtke G., Bernaś R., Dębowski P., Kapusta A., Ulikowski D. 2021. Three crayfish species of different origin in a medium-sized river system: a new state of affairs. Knowledge & Management of Aquatic Ecosystems. 422, 26.
  5. Lejk A.M., Smoliński S., Radtke G., Martyniak A. 2021. Higher growth variability and stronger responses to temperature changes of wild than hatchery-reared sea trout (Salmo trutta L.). Ecology and Evolution. 11, 15, 10207-10224.
  6. Bernaś R., Poćwierz-Kotus A., Árnyasi M., Kent M.P., Lien S., Wenne R. 2020. Genetic Differentiation in Hatchery and Stocked Populations of Sea Trout in the Southern Baltic: Selection Evidence at SNP Loci. Genes. 10;11(2):184.
  7. Bernaś R., Wąs-Barcz A. 2020. Genetic structure of important resident brown trout breeding lines in Poland. Journal of Applied Genetics. 61: 239–247.
  8. Dębowski P., Bernaś R., Skóra M., Morzuch J. 2020. Route selection, migration speed, and mortality of silver eel passing through two small hydroelectric facilities. Fisheries & Aquatic Life. 28: 133 – 140.
  9. Radtke G., Kuczyński T. 2020. A handy trap for capturing of the adult river lamprey in streams. Fisheries & Aquatic Life. 28: 195-199.
  10. Wenne R., Bernaś R., Kijewska A., Poćwierz-Kotus A., Strand J., Petereit C., Plauška K., Sics I., Árnyasi M., Kent M.P. 2020. SNP genotyping reveals substructuring in weakly diferentiated populations of Atlantic cod (Gadus morhua) from diverse environments in the Baltic Sea. Scientific Reports. 10: 9738.
  11. Bernaś R., Wąs-Barcz A., Radtke G. 2019. Age and growth of sea trout, Salmo trutta L., from new commercial catches in the lower Vistula River. Fisheries & Aquatic Life. 27/2: 72-79.
  12. Bernaś R., Dębowski P., Skóra M., Radtke G., Morzuch J., Kapusta A. 2017. Low mortality rate in silver eels (Anguilla anguilla L.) passing through a small hydropower station. Marine and Freshwater Research. 68(11): 2081-2086.
  13. Wąs A., Bernaś R., Wenne R. 2017. The genetic approach for assessing sea trout stock enhancement efficiency – An example from the Vistula River. Archives of Polish Fisheries. 25: 65-75.
  14. Bernaś R., Poćwierz-Kotus A., Dębowski P., Wenne R. 2016. The genetic relationship between extirpated and contemporary Atlantic salmon Salmo salar L. lines from the southern Baltic Sea. Genetics Selection Evolution. 48: 29.
  15. Wenne R., Bernaś R., Poćwierz-Kotus A., Drywa A., Wąs A. 2016. Recent genetic changes in enhanced populations of sea trout (Salmo trutta m. trutta) in the southern Baltic rivers revealed with SNP analysis. Aquatic Living Resources. 29(1), 103.
  16. Dębowski P., Bernaś R., Skóra M., Morzuch J. 2016. Mortality of silver eel (Anguilla anguilla) migrating downstream through a small hydroelectric plant on the Drawa River in northern Poland. Archives of Polish Fisheries. 24: 69-75.
  17. Radtke G., Bernaś R., Dębowski P., Morzuch J., Skóra M. 2016. Ichtiofauna przyujściowych odcinków dopływów dolnej Wisły. Chrońmy Przyrodę Ojczystą. 72 (5): 323–336.
  18. Stańczak K., Radtke G., Mierzejewska K., Kozłowski J., Gomułka P. 2016. An attempt to evaluation of the lake trout stocking effectiveness in Lake Wdzydze with the use of thermal shock as the method of the fish mass marking. Pol. J. Natur. Sc. 31 (2): 295-302.
  19. Wąs A., Bernaś R. 2016. Long-term and seasonal genetic differentiation in wild and enhanced stocks of sea trout (Salmo trutta m. trutta L.) from the Vistula River, in the southern Baltic—Management implications. Fisheries Research. 17: 57–65.
  20. Poćwierz-Kotus A., Bernaś R., Kent M.P., Lien S., Leliűna E., Dębowski P., Wenne R. 2015. Restitution and genetic differentiation of salmon populations in the southern Baltic genotyped with the Atlantic salmon 7K SNP array Genetics Selection Evolution. 47(1): 1-9.
  21. Poćwierz-Kotus A., Kijewska A., Petereit C., Bernaś R., Więcaszek B., Arnyasi M., Lien S., Kent M.P., Wenne R. 2015. Genetic differentiation of brackish water populations of cod Gadus morhua in the southern Baltic, inferred from genotyping using SNP-arrays Marine Genomics. 19: 17-22.
  22. Poćwierz-Kotus A., Bernaś R., Dębowski P., Kent M .P., Lien S., Kesler M., Titov S., Leliūna E., Jespersen H., Drywa A., Wenne R. 2014. Genetic differentiation of southeast Baltic populations of sea trout inferred from single nucleotide polymorphisms. Animal Genetics. 45: 96-104.
  23. Bernaś R., Burzyński A., Dębowski P., Poćwierz‐Kotus A., Wenne R. 2014. Genetic diversity within sea trout population from an intensively stocked southern Baltic river, based on microsatellite DNA analysis. Fisheries Management and Ecology. 21: 398-409.
  24. Radtke G. 2013. Effects of substrate composition and water temperature on the emergence success of lacustrine brown trout Salmo trutta m. lacustris L. fry from natural redds. Folia Zoologica. 62 (4): 247-256.
  25. Drywa A., Poćwierz-Kotus A., Wąs A., Dobosz S., Kent M.P., Lien S., Bernaś R., Wenne R. 2013. Genotyping of two populations of Southern Baltic Sea trout (Salmo trutta m. trutta) using an Atlantic salmon derived SNP-array. Marine Genomics. 9: 25-32.
  26. Radtke G., Bernaś R., Skóra M. 2012. Małe elektrownie wodne–duże problemy ekologiczne: przykłady z rzek północnej Polski. Chrońmy Przyrodę Ojczystą. 68: 424-434.

 

Nasi alumni:

  prof. dr hab. Ryszard Bartel ś.p.

  dr hab. inż. Piotr Dębowski

  dr Michał E. Skóra

  mgr inż. Jacek Morzuch

  mgr Adam Grochowski